Zelf Doen: maak van je tandenborstel een bristlebot

David bouwt zijn eerste robotje van een tandenborstel. Hij legt uit wat je nodig hebt en waar je op moet letten.

Ik heb altijd een fascinatie voor robots gehad, maar ik was er nog niet aan toe gekomen om er zelf eentje te bouwen. Misschien wel de eenvoudigst te maken robot is een bristlebot, vrij vertaald een borstelrobot. De bristlebot is een simpel robotje dat dankzij een trilmotortje bovenop een borsteltje 'wandelt'. De bristlebot is niet nieuw. De eerste beschrijvingen stonden al tien jaar geleden online. Er zijn bovendien allerlei varianten, maar meestal is het concept hetzelfde.

Je neemt de kop van een tandenborstel waarvan je met heet water de borstelhaartjes naar achter laat wijzen en monteert een motortje op de kop die trillingen veroorzaakt. De borstelhaartjes trillen daardoor met een hoge frequentie, waardoor de bristlebot als het ware naar voren bibbert.

Bristlebots zijn populair in het onderwijs. Dat is niet zo vreemd, want de bouw is makkelijk genoeg zodat kinderen onder begeleiding of samen met pa of ma er eentje kunnen maken. En dat voor nog geen tientje. Je leert een klein beetje over elektronica, oefent soldeertechnieken, maar het is vooral ook leuk.

Lichtgevoelige transistoren

De bristlebot die ik bouwde is een leuke variant die je dankzij lichtgevoelige transistoren met een lichtbron, zoals een zaklantaarn, kan laten bewegen en een richting op kan sturen. Ik vond de bouwbeschrijving op Instructables en in grote lijnen is deze goed te volgen. Het enige wat me niet duidelijk was: de vereiste transistoren. De auteur noemt 'Darlington phototransistors', maar specificeert niet welke dat moeten zijn. 

Ik ben online bij Conrad gaan struinen en heb min of meer op hoop van goede zegen twee verschillende lichtgevoelige fototransistoren gevonden. Beiden werken prima als ogen van de bristlebot, maar mijn voorkeur ging uit naar deze fototransistor. Die leek iets gevoeliger voor licht en dat bleek wel nodig. 

De transistor werkt namelijk als een schakelaar die normaal op 'uit' staat. Schijn je er licht op, dan gaat de schakelaar open. Je hebt met deze transistoren een sterke lamp nodig, anders gaat de 'schakelaar' niet open. Lijkt jouw bouwsel niet te werken, dan kan dat aan de zaklamp liggen.  

Condensators

In de Instructables-uitleg adviseert de maker dat je vooral geen supercondensatoren moet nemen die een hogere voltage hebben dan 3,6 Volt. Hogere capaciteit condensators kunnen vonken en brandwonden veroorzaken. Ik kon ook niet precies de condensators online vinden die hij beschreef. Ik heb 2,7 volt, 3,3F condensatoren gebruikt en die werken prima.

Ik raad je overigens af om in plaats van een condensator bijvoorbeeld knoopcelbatterijen voor horloges of gehoortoestellen te solderen. Dat zijn lithium-batterijen en die kunnen door hitte exploderen.

De trilmotortjes die ik gebruikte zijn Adrafruit 1201-motortjes, maar er zijn veel varianten online te vinden. De condensator moet je opladen. Je kan zelf twee AA-batterijen in serie aan elkaar knopen, maar ik vond het veel makkelijker om een kant-en-klare batterijhouder te kopen. 

Kleefpads

Op aanraden van de oorspronkelijke maker heb ik meteen ook maar van die kleefpads besteld. Ik wou dat ik dat eerder had geweten. Dat spul werkt geweldig als 'bankschroef' om kleine onderdeeltjes vast te plakken bij het solderen. Dat maakt het leven een stuk makkelijker. Uiteraard zijn er vele merken kleefpads, maar ik gebruikte deze.

Als je het leuk vindt, kan je natuurlijk je fantasie loslaten op het maken van bristlebot-varianten. Ik kan me voorstellen dat je met de motor van een oude elektrische tandenborstel en bijvoorbeeld een plastic nagelborsteltje een flink grotere vristlebot kunt maken. Ik las ook dat een andere maker zijn 'bristlebot-kunstwerken' liet schilderen door de bristlebot in de verf te dopen.

Kortom: genoeg zelf te doen. Als je het toch niet ziet zitten om zelf te solderen, dan zijn er nog een aantal varianten van bristlebot, zoals dit Bibberbot-bouwpakketje, die je met een schroevendraaier en wat tape in elkaar knutselt. 

In de serie Zelf Doen gaat David aan de slag met elektronica, in samenwerking met Conrad. Bekijk welke producten bij dit project zijn gebruikt.