Deal tussen EU en VS over de opslag van je gegevens

De EU en VS hebben een politiek akkoord over opslaan van privédata van Europeanen op Amerikaanse servers.

De deal moet ervoor zorgen dat onder andere Facebook en Google de gegevens van Europese burgers mogen blijven verwerken, maar er zijn nog wel de nodige juridische obstakels te overwinnen voordat de deal helemaal rond is. De Europese Commissie heeft de deal vandaag officieel aangekondigd.

Europese regelgeving verbiedt de opslag van data van Europeanen in landen waar de privacy niet voldoende wordt beschermd, zoals de VS. Om het voor Amerikaanse bedrijven toch mogelijk te maken om gegevens van Europeanen te verwerken, konden zij zich beroepen op de Safe Harbor-afspraak. In oktober van vorig jaar is deze Safe Harbor-afspraak door het Europese Hof ongeldig verklaard. De EU en VS onderhandelden al een lange tijd over een nieuwe afspraak, die vandaag is aangekondigd - net na de officiële deadline van eind januari. De nieuwe deal heet 'Privacy Shield'.

De nieuwe afspraak

Met de nieuwe afspraak moet het voor Amerikaanse bedrijven mogelijk blijven gegevens van Europeanen te verwerken, mits de privacy volgens Europese standaarden wordt gewaarborgd. Deze gegevens bestaan bijvoorbeeld uit e-mailadressen, foto's en zoekopdrachten.

"We hebben nu een robuust systeem met significante verbeteringen ten opzichte van de vorige Safe Harbor", aldus Eurocommissaris digitale zaken Andrus Ansip. "We hebben op schrift gedetailleerde zekerheden gekregen van de VS over de spionagepraktijken van de geheime diensten en hoe deze de privacy van Europese burgers niet in het geding brengen." 

De VS krijgen tevens een speciale ombudsman die aangesproken kan worden door de EU. Het Privacy Shield kan daarbij elk jaar opnieuw worden bekeken en aangepast, mocht dit nodig zijn. 

"De EU en VS zijn nauwe bondgenoten. Dit is wat we nodig hebben. Zowel burgers als bedrijven zullen hiervan profiteren", aldus Ansip. Wel hebben de EU en VS nog enkele weken nodig om de precieze juridische uitvoering van de Privacy Shield op papier te zetten.

Keiharde kritiek

De Europese privacywaakhonden, waaronder de Nederlandse Autoriteit Persoonsgegevens (AP), komen morgenmiddag met een officiële reactie op de nieuwe deal. 

Volgens D66-Europarlementariër Sophie in 't Veld is de deal 'boterzacht': "Dit gaat niet stand houden in de rechtbank. De deal is gemaakt onder immense druk van de VS, hun geheime dienst en het Amerikaanse bedrijfsleven. Het Europees Hof is heel duidelijk in waar de grenzen liggen, en de garanties die nu op papier worden gegeven hebben juridisch gezien geen enkele waarde."

"De deal bestaat uit een brief met handtekeningen van de belangrijkste leiders van Amerika waarin zij beloven ons niet meer te bespioneren, en een Amerikaanse ombudsman die toezicht houdt op de Amerikaanse geheime dienst", zegt In 't Veld. "De VS zou zijn wetten voor de geheime dienst moeten aanpassen zodat de privacy van Europese burgers in het land wordt gewaarborgd. Europa bestaat uit 500 miljoen consumenten: de VS mag ook moeite doen voor ons."

'Een zoethoudertje'

Wouter Dammers, internetadvocaat en oprichter van advocatenkantoor LAWFOX, noemt Privacy Shield geen deal: "Het is een uitwisseling van brieven en biedt geen juridische bescherming voor Europese burgers. Privacy Shield is gewoon Safe Harbor all over again. Het Europese Hof is heel duidelijk geweest en ik zie nauwelijks iets terug van de bezwaren die het had."

De Europese Commissie gaat de punten die het heeft genoemd in een juridisch document uitwerken. "Ik ben heel benieuwd hoe dat document tot stand gaat komen", zegt Dammers. "Het is vooralsnog alleen een beslissing van de Europese Commissie." De Europese lidstaten moeten nog met de deal akkoord gaan. Dammers: "Het Privacy Shield lijkt vooral een zoethoudertje voor de Europese Commissie en de VS te zijn."

Edward Snowden

Het Europese Hof verklaarde de eerste Safe Harbor-afspraak ongeldig, nadat NSA-klokkenluider Edward Snowden aantoonde dat de Amerikaanse geheime dienst op grote schaal internetgebruikers bespioneert.​ Dit gebeurde nadat de Oostenrijkse jurist Max Schrems Facebook voor de rechter sleepte, omdat zijn data op Amerikaanse servers niet veilig zou zijn.

Schrems is ook niet te spreken (pdf) over Privacy Shield: "Met alle respect, een paar brieven van de Obama-regering is geen juridische basis om de fundamentele rechten van 500 miljoen Europeanen te waarborgen wanneer er Amerikaanse wetten zijn die massaspionage toestaan."