'Uber is symptoom, niet oorzaak onzeker werk'

De onzekerheid op de arbeidsmarkt, waarbij werknemers minder vaak een vast contract krijgen en gedwongen opereren als zelfstandigen, is niet ontstaan door bedrijven als Uber.

Internetdiensten als Uber maken weliswaar handig gebruik van de flexibele arbeidsmarkt, maar hebben die niet veroorzaakt, schrijft economisch historicus Louis Hyman in een opiniestuk in The New York Times. "Uber is een symptoom, niet de oorzaak", schrijft hij.

De afgelopen jaren zijn de zorgen over de flexibele arbeidsmarkt toegenomen - zeker omdat die flexibilisering gepaard gaat met toegenomen onzekerheid voor werknemers aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Mensen die worden gedwongen om als zelfstandige te werken, verdienen vaak slechter en hebben minder rechten dan werknemers die in vaste dienst zijn.

Uitzendbureaus

De flexibilisering van de arbeidsmarkt is volgens Hyman echter geen nieuw fenomeen. De economisch historicus wijst erop dat die in de VS al in de jaren vijftig is ontstaan met de opkomst van uitzendbureaus.

Aanvankelijk richtten de uitzendbureaus zich op een beperkt aantal beroepsgroepen, maar na verloop van tijd gingen bedrijven steeds meer tijdelijke krachten inhuren voor de meest uiteenlopende functies.

Flexibele schil

De belangrijkste katalysator voor de toename van het aantal tijdelijke krachten was volgens Hyman de veranderde wijze waarop vanaf de jaren zeventig naar het bedrijfsleven wordt gekeken: aandeelhouderswaarde en de korte termijn werden veel belangrijker. Daardoor werd het voor bedrijven aantrekkelijker om tijdelijke krachten in te huren die minder rechten hebben.

Internetbedrijven als Uber of Deliveroo die draaien op een klein groepje goedbetaalde vaste krachten en een enorme flexibele schil van mensen met slechte salarissen en dito rechten, zijn een logisch uitvloeisel van die ontwikkeling. "Onzekerheid is geen onvermijdelijk gevolg van technologische vooruitgang", concludeert Hyman dan ook.

Vrijheid om angstig te zijn

Bedrijven als Uber prijzen hun bedrijfsmodel graag aan door te wijzen op de vrijheid die hun losse krachten hebben: zij kunnen zelf hun tijd indelen bijvoorbeeld. Hyman is niet overtuigd."Voor de overgrote meerderheid van de werknemers is de 'vrijheid' van de gig economy louter de vrijheid om angstig te zijn", schrijft Hyman. "Het betekent de ineenstorting van de beschermende wetten en gebruiken waarvoor ooit hard is gevochten."