TNO: Zonnepanelen in brand door slechte elektrische verbindingen

Nederland legt op grote schaal zonnepanelen op daken van woonhuizen, maar goede wet- en regelgeving ontbreekt nog waardoor er risico’s op brand bestaan.

Dat blijkt uit een inventarisatie van TNO (pdf) naar brandincidenten met zonnepaneelinstallaties, die in het bezit is van RTL Nieuws. Zonnepanelen vliegen, volgens TNO, vooral in brand door slechte verbindingen van stekkers waarmee de panelen met elkaar verbonden zijn. 

Twintig keer zo groot

TNO stelt verder dat de kans dat zonnepanelen die in het dak zijn verwerkt, zogenaamde in-daksystemen, relatief veel vaker in de brand vliegen dan panelen die boven op de dakpannen zijn gemonteerd. Bij deze dakpanelen is die kans volgens TNO naar schatting twintig keer zo groot als bij normale zonnepanelen.

In-daksystemen zijn zonnepanelen die niet op de dakpannen liggen, maar in plaats van de dakpannen het dak vormen. In 2018 en de eerste maanden van dit jaar zijn door dit soort zonnepaneelinstallaties zeker dertien huizen in brand gevlogen.

Daarom heeft de branche en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland TNO gevraagd om onderzoek te doen naar de brandveiligheid van zonnepanelen. Naar schatting zijn er in 2018 zo’n 170.000 zonnepaneelinstallaties op woonhuizen geplaatst.

Oorzaken brand

De belangrijkste oorzaken voor brand zitten niet in de panelen maar in de elektrische verbindingen zoals de kabels en de stekkers die achter de panelen zijn gemonteerd, zegt onderzoeker Wim Sinke van TNO. Het gaat ook vaak mis bij het goed aansluiten van een stekker aan een kabel. Installateurs gebruiken het verkeerde gereedschap of hebben geen verstand van zaken, zegt Sinke.

Van belang is dat er bij de installatie gebruik wordt gemaakt van een stekker en een contrastekker (mannetje - vrouwtje) van hetzelfde merk. Nu worden vaak nog stekkers van het ene merk aangesloten op contacten van het andere merk. Die sluiten niet goed op elkaar aan en dat veroorzaakt hitte en brandrisico doordat die stekkers in de buurt liggen van brandbaar materiaal zoals dakfolie.

De gevaren van zonnepanelen, zo mijd je de risico's

Hoewel in-daksystemen nu op veel plekken in Nederland op grote schaal worden aangelegd, ontbreken er wettelijke bouwnormen voor de veilige installatie, zo blijkt uit de inventarisatie door TNO. Ook bestaan er geen eisen aan de ventilatie, en de minimale afstand van de panelen tot de andere onderdelen van het dak.

Onmiddellijk stoppen

De organisatie pleit er voor dat installateurs onmiddellijk stoppen met het gebruik van verschillende merken stekkers en contrastekkers door elkaar bij een installatie. Ook moet de overheid een commissie instellen, die de problemen rond zonnepanelen “met urgentie aanpakt”. De commissie zou ook een groter onderzoek moeten instellen, zodat de precieze oorzaken van de branden met in-daksystemen kan worden vastgesteld.

Advies TNO

Mensen die zich zorgen maken over hun installatie kunnen, volgens TNO het beste naar hun installateur of projectontwikkelaar of woningbouwcorporatie gaan die verantwoordelijk is geweest voor de aanleg, om te overleggen wat er nu moet gebeuren.

Het Instituut voor Fysieke Veiligheid (IFV), het kenniscentrum voor de brandweer, adviseert bewoners met een in-dak systeem een grondige inspectie te laten uitvoeren naar hun installatie. "Je zult echt  op het dak moeten kijken of er een voldoende ruime luchtlaag zit tussen de panelen en het dak", zegt Nils Rosmuller lector aan het IFV. "Liggen de kabels los, zitten de stekkers goed op elkaar aangesloten of zijn er wellicht zonnepanelen beschadigd? En dat moet je laten uitvoeren door een erkend installatiebedrijf en dat gaat dus verder dan alleen doormeten." En als dat niet het geval is dan is de consequentie dat je dat dan moet aanpassen, zegt Rosmuller.

Hoewel Wim Sinke van TNO zich kan voorstellen dat mensen met een in-daksysteem op hun dak zich zorgen maken, ziet hij geen reden om de aanleg van nieuwe zonnepaneel-installaties op daken stil te leggen. "Die in-daksystemen zijn wat mij het voorbeeld van hoe we het zouden moeten doen, maar dan moeten we het wel veilig doen en zo snel mogelijk de bestaande problemen oplossen."

Reactie Techniek Nederland en Holland Solar

De brancheorganisaties van installateurs en de zonnepanelen-industrie zeggen in een reactie de uitkomsten van het onderzoek door TNO zeer serieus te nemen. Ze gaan hun leden nogmaals op de regels voor het correct en veilig installeren van zonnepanelen wijzen. Met name als het gaat om de correcte installatie van connectoren (stekkers) en de eisen van brandwerendheid bij in-daksystemen.

Reactie Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

De RVO zegt op korte termijn te gaan overleggen met het Nederland Normalisatie Instituut (NEN) om te kijken of nav van het TNO onderzoek de wettelijke eisen moeten worden aangepast voor elektrische installaties op daken en de brandveiligheid van daken.