Kabinet wil toezicht op AIVD bij aftappen internet

Het kabinet wil dat de geheime dienst AIVD het internetverkeer in Nederland kan aftappen. Een onafhankelijke commissie bestaande uit rechters moet zich over elk aftapverzoek van de AIVD buigen, om ervoor te zorgen dat de aankomende wet niet wordt misbruikt.

Dat heeft de regering vandaag besloten in de wekelijkse ministerraad. Er wordt al jaren gewerkt aan een herziening van de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten, waarmee de inlichtingendiensten het kabelverkeer in Nederland mogen aftappen. Het overgrote deel van communicatie, waaronder e-mailen, chatten en bellen via je mobieltje, gaat via de kabel.

Een wijk aftappen

Het kabinet wil de AIVD de bevoegdheid geven om 'onderzoeksopdrachtgerichte interceptie' uit te voeren op de internetkabel. Dit betekent dat de geheime dienst bijvoorbeeld al het kabelverkeer uit een Amsterdamse wijk mag aftappen als zich daar mogelijk een terrorismeverdachte schuilhoudt. Bij het aftappen wordt ook gevoelige informatie van onschuldige burgers buitgemaakt, waardoor de nieuwe wet volgens het kabinet extra waarborgen moet bevatten.

Een belangrijke vernieuwing is dat het kabinet een onafhankelijke toezichthouder wil aanstellen om de tap- en hackverzoeken van de AIVD goed te keuren. De toezichthouder, genaamd Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden (TIB), bestaat uit een commissie van rechters en kan een verzoek blokkeren als de inbreuk op de privacy van burgers zwaarder weegt dan het bestrijden van terrorisme. Hoe het toezicht er verder uit komt te zien, is nog niet bekend.

Wettekst is nog niet openbaar

"Het is lastig om hier nu iets van te vinden", zegt Rejo Zenger van burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom. "De wettekst is nog niet openbaar, dus we kunnen nog niet echt iets zeggen over de toetsing die het kabinet in wil voeren. Daarnaast lijkt het erop dat het sleepnet nog steeds bestaat."

Met het sleepnet bedoelt Zenger de mogelijkheid van de AIVD om grote hoeveelheden data op de kabel te onderscheppen, om vervolgens te kijken of er iets bruikbaars tussenzit. Privacyorganisaties, internetproviders en techbedrijven uiten veel kritiek op dit sleepnet. Zo'n sleepnet zou te veel informatie van onschuldige burgers bevatten en ook niet effectief zijn.

Naar de Raad van State

Het wetsvoorstel wordt nu bij de Raad van State ingediend. Zij kunnen het kabinet advies over de wet geven. Daarna wordt het wetsvoorstel in de Tweede en Eerste Kamer behandeld.

De AIVD en zijn militaire variant MIVD pleiten al langer voor meer tapbevoegdheden. Op dit moment mogen ze alleen het satellietverkeer op grote schaal aftappen. De kabel mag nu ook al door de geheime diensten worden afgetapt, maar alleen met een gerichte tap op één computer.