Help! Mijn kind zit op YouTube

Bas van Teylingen, eigenaar van Online Cookie Collective, programmamaker, regisseur van de YouTube-bioscoopfilm De Film van Dylan Haegens én zelf YouTuber, schreef recent ook nog het boek 'Help! Mijn kind zit op YouTube'.

Waarom nu nog dit boek? YouTube is toch al lang geen nieuw medium meer?

Van Teylingen: 'Ik zag teveel ouders ruzie met hun kind hebben over YouTube en dat is onnodig. Ouders zien kinderen bankhangen, kinderen naar hun telefoon staren en denken: "Ga wat doen met je leven! Doe nou eens wat nuttigs!" Ik begrijp de ouders die wellicht bang zijn. Dat komt door gebrek aan kennis en oprechte interesse. Het boek gaat dus over twee generaties, die met en zonder YouTube zijn opgegroeid. Die twee werelden dreigen steeds verder uit elkaar te groeien. Dit boek laat zien wat voor mogelijkheden er zijn op YouTube, waar je kind naar kijkt en ten tweede, hoe zorg je dat je je kind niet kwijtraakt, waardoor je dus ook een betere verhouding met elkaar krijgt.'

Je kent iedere YouTuber in Nederland en bent inmiddels een beetje de pater familias van hen geworden. Hoe ben je in die rol terecht gekomen? 

"Ik ben in 2015 met YouTube begonnen, toen was ik al een 40-plusser. Ik was dus al vrij ‘oud’ toen ik met YouTube begon. Maar omdat ik al een aardige staat van dienst had in de media namen YouTubers mij wel serieus, ik was heel snel ‘een van hun’. Ik had, zoals ze zelf vaak zeggen, hun jeugd geregisseerd. Ik doel dan op tv-programma’s als Zoop, Het Huis Anubis en Ernst, Bobbie en de Rest. En ik had ook oprechte interesse. Voor mij was het beginnen met een YouTube-kanaal een ware verjongingskuur. En zeker nu ik een succesvolle bioscoopfilm met een YouTuber heb gemaakt (Dylan Haegens  red.) neemt men mij helemaal serieus.' 

Feit blijft dat kids heel veel op schermpjes zitten - telefoon, tablet, gamen - en steeds jonger met die apparaten in aanraking komen. Logisch dat ouders hiermee worstelen? 

'Ik begrijp die worsteling volledig! Ik ben zelf vader van drie kinderen, van 18, 14 en 2 jaar. Maar ik heb de connectie weten te maken tussen de twee werelden. En die kennis wil ik graag delen met andere ouders. Alertheid is nodig, angst is overbodig! Toon medeleven, compassie. Zorg ervoor dat je de verbinding niet kwijtraakt en heel belangrijk, stop met oordelen. Als je die stap overslaat raak je echt de connectie met je kind kwijt. Steek er nou tijd in, wat is er nu belangrijker dan je kind?'

Hoe vind jij de balans tussen 'YouTube is leuk' en 'Youtube is best tijdverslindend'? 

'Dat heeft met de opvoeding te maken. Dat bepaal je als ouder zelf zolang de kinderen minderjarig zijn in mijn ogen. Ikzelf heb de regel dat het aantal uur achter de computer, of dit nu gamen of YouTube kijken is, gelijk moet staan aan het aantal uur beweging. Een mooie stok achter de deur. En daarnaast hebben wij thuis de afspraak dat we na 20:00 uur onze mobiele telefoons uitzetten en in een bakje leggen. Jawel, ook ik en mijn vrouw.' 

Het lijkt erop dat veel YouTubers onderling ruzie met elkaar maken. Het stikt van de kampjes? 

'Dat valt best wel mee. De perceptie van veel (jonge) kijkers is dat alle YouTubers vrienden van elkaar zijn, dat ze met elkaar op vakantie gaan enzovoorts. Maar dat is niet waar. Ze gebruiken eigenlijk alleen maar hetzelfde platform: YouTube. Wel komen ze elkaar tegen op events en zijn er veel YouTubers die video’s met elkaar opnemen. En er zijn YouTubers die er een sport van maken om het ‘drama’ op te zoeken en daar video’s over te maken. Zoals we dat ook kennen op tv.' 

Jij zegt altijd 'YouTube is liefde'. Wat bedoel je daarmee?  

'Als we als YouTubers kijkers kunnen binden aan onze video's, dan kunnen we ook bijdragen aan een betere wereld. Dat is niet alleen de verantwoordelijkheid van de grote multinationals. Iedere professional, hoe klein of hoe groot ook, draagt zijn steentje bij. En daarom is mijn motto: YouTube is liefde. Het klinkt wat naïef en zo is het ook bedoeld. Het kan keihard zijn, zakelijk, gemeen. Maar ik zoek bewust de positieve aandacht met deze kreet.'

Volgens mij denken veel (grote) YouTubers vooral 'YouTube is geld'. Dat gebedel om likes en merchandise dat tot vervelens toe gepromoot wordt. Vind je dat grote YouTubers hun verantwoordelijkheid wel genoeg nemen? 

'Een mooie uitspraak van YouTuber van het eerste uur Theaumes is: om succesvol te zijn op YouTube te zijn hoef je geen talent te hebben. En daarmee slaat hij de spijker op zijn kop. Iedereen, werkelijk iedereen kan een YouTube-kanaal starten. En dat is dus waarom het nodig is dat juist de ouders zich gaan verdiepen in de materie. Kinderen zijn zo beïnvloedbaar. Die zien nog niet het verschil tussen een ‘goede’ en ‘slechte’ influencer. En doordat ook de leraren op school weinig kaas hebben gegeten van deze nieuwe wereld zorgen we er zelf voor dat de kloof steeds groter wordt.

Zeker omdat er nog geen wetgeving is betreffende online content zullen we als ouders die verantwoordelijkheid terug moeten pakken. We zijn ook verwend geraakt. Op televisie hebben we de Kijkwijzer en is er voor ons ‘geregeld’ dat onze kinderen niet worden blootgesteld aan mogelijke schadelijke content. Maar op YouTube, Instagram en TikTok is het Het Wilde Westen. Daar is geen regelgeving. Dus moeten we zelf weer het roer in handen nemen en onze kinderen ook op dit vlak opvoeden. En ja, dan moeten we ook onze kennis bijschaven.' 

Veel YouTubers duiken op bepaalde content omdat dat nu eenmaal goed scoort - neem Fortnite - en niet zozeer omdat ze dat echt leuk vinden om te doen. Wat vind jij daarvan?

'Tja, het is inderdaad een populair genre maar laten we niet iedereen over één kam scheren. Er zijn ook gamers die daadwerkelijk plezier hebben in zoveel mogelijk gamen. Esport is ondertussen een echte sport geworden met complete professionele teams. Het is voor veel mensen echt een baan. Het is een miljoenenbusiness. Maar inderdaad, en zijn er genoeg die als hongerige hyena’s op dit genre springen en met dollaroogjes video’s maken of avond na avond streamen.'

Wat moet er de komende jaren veranderen aan YouTube? 

'Ik zou het fijn vinden als de overheid zich er meer mee gaat bemoeien en als men er ook op scholen actief aandacht aan zou besteden. YouTube is niet meer weg te denken uit de samenleving, het is het grootste videoplatform ter wereld. Mijn jongste zoontje (2) kan nog niet eens normaal praten, maar weet wel hoe YouTube werkt. Ik snap niet dat ouders als hun kind op kamp gaat of op een sportclub als een soort Baantjer onderzoek doen naar de leiding, de ervaringen van andere ouders en wat YouTube betreft geven ze hun kind een smartphone of tablet en zeggen: veel plezier. Ik snap dat het allemaal nieuw is, maar ouders, kijk met ze mee.' 

Wat is het allerleukste aan YouTube?