Uitlegparty: Solid state drives
Het afscheid van de harde schijf nadert. Solid state drives zijn sneller, kleiner, zuiniger en stiller, maar ook nog wat duurder.
De solid state drive (ssd) dient zich aan als vervanger van de mechanische harde schijf. Steeds meer consumentenproducten krijgen ssd's aan boord. Tablets beschikken er allemaal over en nu krijgen ook steeds meer laptops solid state opslag, zoals de nieuwe MacBook Air of de Sony Vaio X. Door gebruik van ssd's zijn laptops een stuk dunner en kleiner te maken. Volgens Apple bespaart de ssd, gestript van onnodige onderdelen, in de nieuwe Macbook Air zelfs 90 procent ten opzichte van het gebruik van een gewone harde schijf.
Voordelen
Ssd's hebben meer voordelen dan alleen hun compacte formaat. Zo werken ze niet meer met bewegende delen, zoals gewone harde schijven. Daardoor werken ze geruisloos en worden ze minder warm. Bij een harddisk moet een lees- en schrijfkop precies naar de juiste plek op de schijf op de ronddraaiende platter gaan. Ssd's bestaan echter uit chips zonder bewegende delen, waardoor de toegangstijd veel korter is, nauwelijks 0,1 milliseconde. Ook de lees- en schrijfsnelheden van ssd's zijn flink hoger, terwijl de rotatiesnelheden bij harddisks worden beperkt door onder meer warmte en trillingen.
Ssd's zijn minder kwetsbaar voor beschadiging dan harde schijven. Ssd's zijn ook stiller en energiezuiniger. De nieuwe MacBook Air heeft bijvoorbeeld een accuduur van maximaal 7 uur bij Wifi-gebruik en blijft tot 30 dagen standby. Vooral de standbytijd is bij harddisks flink korter, omdat ze meer stroom verbruiken.
De 64 GB aan ssd-opslag in de MacBook Air bestaat uit 4 Toshiba-ssd's van elk 16GB.
Flashgeheugen
Ssd's gebruiken microchips met niet-vluchtig geheugen. De meeste ssd's gebruiken NAND-flashgeheugen, dat ook zonder stroomgebruik data behoudt. Veel ssd's gebruiken wel dezelfde interface als harddisks. Daardoor zijn gewone harde schijven gemakkelijk te vervangen voor ssd's. Er zijn trouwens ook externe ssd's, waarvan sommige nieuwe modellen ook nog eens het snellere usb 3.0 ondersteunen. Je kunt je eigen pc ook uitrusten met exacte dezelfde Toshiba-ssd's als in de Macbook Air.
Solid state drives bestaan overigens al enkele decennia. In de eerste supercomputers in de jaren 70 en 80 werden ze al gebruikt, maar doordat de productie peperduur was, bleven ssd's schaars. Een ssd met maar liefst 16 kilobyte (kb) was in 1978 nog een primeur. In de jaren tachtig namen de capaciteiten steeds meer toe, maar ssd's hadden nog steeds batterijen nodig om informatie op de geheugenchip vast te houden.
Als vervangers van harde schijven zijn ssd's pas sinds enkele jaren interessant voor zakelijk gebruik, bijvoorbeeld in situaties met veel trillingen en temperatuurverschillen. Ook steeds meer webservers krijgen ssd's omdat ze minder kwetsbaar zijn voor dataverlies. Maar met het dalen van prijzen is de opslagtechniek ook gereed voor de consumentenmarkt.
Ssd-upgradekit van Photofast
Minder ruimte
Ssd's hebben nog wel een paar nadelen. Zo is de opslagruimte per gb nog flink duurder. Bovendien zijn de capaciteiten nog veel kleiner. De MacBook Air is beschikbaar tot 256 gb, terwijl laptops met gewone harde schijven vanaf 500 gb hebben. High-end desktops, gericht op gamers, hebben ook steeds vaker ssd's naast gewone harde schijven. De ssd dient dan als snelle opstartschijf, waarbij het besturingssysteem op de ssd staat. Er zijn ook hybride schijven, zoals die van Seagate, met zowel grote opslagruimte op een gewone harddisk als een vlotte ssd voor tijdelijke opslag.
Aan capaciteitsuitbreiding van gewone ssd's wordt ook volop gewerkt. Er komt al een ssd met 1 terabyte aan. Voor consumenten is die nog te duur: zo'n drieduizend euro. Kopers van de nieuwe MacBook Air kunnen ook een upgradekit aanschaffen van ssd-fabrikant PhotoFast, die 30 procent sneller is dan Apple's variant en die het 11 inch-model uitbreidt naar 256 gb, wat nu maximaal 128 gb is. Ook de Sony Vaio X heeft 128 gb ssd-opslag.
Dalende prijzen
Een kleiner minpunt is dat ssd's bij veelvuldig gebruik wat van hun capaciteit verliezen en iets trager worden. De techniek TRIM moet de capaciteitsvermindering tegengaan. De meeste nieuwe ssd's beschikken allemaal over TRIM, maar het is wel iets om op te letten.
De prijs is een groter bezwaar. Maar doordat Apple de opslagmethode gebruikt in zijn MacBook Air zal de vraag naar verder ssd's stijgen. Ook door de opkomst van tablets kunnen de prijzen sneller dalen. Analisten verwachten dat de gemiddelde prijs per gb op een ssd in een jaar dat ongeveer zal halveren. 
Een externe ssd
Exit draaiende opslag
De verwachting is dat de harde schijf langzaam uitsterft. In goedkope laptops en desktops zullen ze nog jaren blijven zitten, maar bij alle mobielere versies van notebooks en high-end desktops is de opmars van de ssd al in volle gang. Die MacBook Air en Sony Vaio X krijgen waarschijnlijk komend jaar gezelschap van nog veel meer ssd-laptops.
De mechanische harde schijf is op lange termijn na de cassette, de cd en de dvd weer een opslagmedium met bewegende delen dat het loodje legt. Kortom: ssd is the future.