Duitse geheime dienst wil encryptie WhatsApp kraken
De Duitse geheime dienst steekt de komende jaren 150 miljoen euro in het kraken van de encryptie van populaire chatapps als WhatsApp.
Afgelopen vrijdag maakte de Duitse overheid het budget van de Bundesnachrichtendienst (BND) voor 2017 bekend: 807 miljoen euro, zo'n 12 procent meer dan het budget van dit jaar. Ter vergelijking: de AIVD heeft volgend jaar een budget van 215 miljoen euro. Bondskanselier Merkel zei dinsdag dat de komende tien jaar 500 miljoen euro wordt gereserveerd voor 'het bijbenen van alle technologische vernieuwingen'. Van die 500 miljoen wordt 150 miljoen euro gestoken in het kraken van de versleuteling van populaire berichtenapps, meldt de Duitse techsite Netzpolitik op basis van geheime documenten.
Veel chatapps hebben sinds de onthullingen over de spionagepraktijken van de NSA end-to-end-encryptie ingevoerd. Met deze krachtige vorm van versleuteling kunnen berichten alleen door de ontvanger worden ingezien. Door het implementeren van deze krachtige encryptie door onder andere WhatsApp hebben geheime diensten het lastiger gekregen om communicatie af te tappen. Van de meer dan zeventig chatapps zou de BND 'een paar, en dan vooral oude apps' kunnen monitoren en de berichten kunnen inzien, blijkt uit de documenten.
Zwakheden vinden
Daarom begint de BND naar verluidt een nieuw project, ANISKI (Aufklärung nicht-standardisierter Kommunikation im Internet), om zwakheden in nieuwe beveiligingsmethoden te vinden en misbruiken om communicatie in te zien. Daarbij zou de geheime dienst zich met name richten op het kraken van de versleuteling bij individuele gebruikers, bijvoorbeeld door in te breken op hun smartphone. Een deel van de 150 miljoen euro wordt besteed aan het verbeteren van het analyseren van metadata, zoals wie met wie communiceert. Met het analyseren van deze gegevens kan de geheime dienst sneller netwerken met potentiële verdachten in kaart brengen, door te kijken met wie een terrorismeverdachte chatgesprekken voert.
Ook wil de BND vaker open bronnen gaan gebruiken voor het verzamelen en analyseren van data. Hierdoor kunnen zij bijvoorbeeld sneller plotselinge gebeurtenissen detecteren en de locatie en deelnemers bepalen. Onder andere de Amerikaanse politie gebruikt dergelijke software om leden van de Black Lives Matter-beweging via sociale media in de gaten te houden. André Hahn, parlementariër van de linkse oppositiepartij Die Linke, denkt dat de BND hiermee een soort 'mini-NSA' wordt: "Zelfs een zogenaamd nobel doel (het bestrijden van terrorisme, red.) rechtvaardigt deze middelen niet." De BND heeft nog niet op het bericht gereageerd.
Nederland
De Nederlandse overheid trekt ook miljoenen uit om volgend jaar het internet door de AIVD af te laten tappen. Dat is volgens de geheime dienst nodig om terreurdreigingen vroegtijdig te signaleren en bestrijden. De aankomende aftapwet wordt op 15 december in de Tweede Kamer besproken.
Eerder zei AIVD-directeur Rob Bertholee dat de geheime dienst toegang wil krijgen tot versleutelde WhatsApp-chats: "Ik vind bescherming van privacy ook uitermate belangrijk. Maar zouden mensen die privacy als hoogste doel hebben dat net zo enthousiast nastreven als zij slachtoffer zijn van een aanslag." Het kabinet spreekt Bertholee tegen en zegt juist voor sterke encryptie te zijn.