Zweven op 100 km boven de aarde

Space Expedition Curaçao (SXC) biedt op dit moment commerciële ruimtevaarten aan, als enige concurrent naast Virgin Galactic.

Een paar kinderen wijzen naar een ruimteschip in de voortuin van het hoofdkantoor van SXC. Met een lengte van 8,5 meter en een vleugelbreedte van 7,3 meter vertoont de XCOR Lynx Mk II maar weinig overeenkomsten met een traditionele spaceshuttle. De Lynx lijkt het meest op een klein en modern tweepersoonsvliegtuig, dat strak is vormgegeven in een spierwit jasje. De ouders van de kinderen kijken verbaasd naar het ruimteschip. 'En dat gewoon in Breda', roept een vrouw tegen een vriendin.

Van een spaceline tot spaceport
SXC is vijftig jaar na de eerste ruimtevlucht in 1961 opgestart, op 12 april 2011. In korte tijd heeft het ruimtevaartbedrijf zich ontwikkeld tot de enige concurrent van Richard Bransons Virgin Galactic, die oorspronkelijk als eerste commerciële ruimtevaarten wilde aanbieden. Het doel van initiatiefnemer Michiel Mol, voormalig directeur van Spyker F1 en oprichter van marketing- en technologiebureau LBi, is om commerciële ruimtevaart aan de wereld kenbaar te maken. En het liefst ook nog een flink aantal tickets te verkopen.

SXC wil zich gaan focussen op vier zaken. Ten eerste wil het bedrijf een spaceline ontwikkelen: op reguliere basis ruimtevluchten aanbieden die ook kunnen worden afgelast als het weer niet optimaal is om op te stijgen of als de aarde vanuit de ruimte niet goed zichtbaar is. Als tweede wil SXC zich richten op ruimte-experimenten die goedkoper kunnen worden aangeboden omdat het experiment onderdeel is van een al betaalde vlucht. Hierdoor zijn de kosten voor wetenschappelijke instellingen aanzienlijk lager; apart raketten bestellen die na één keer niet meer bruikbaar zijn, is immers een stuk prijziger. Het derde punt is een spaceport (foto onder) ontwikkelen waar de Lynx kan opstijgen en landen, en als vierde wil SXC een experience center bouwen waar educatie en het geven van informatie centraal staan.

Prijskaartje
Het mag duidelijk zijn dat niet elke ruimteliefhebber een ticket kan betalen. Hoewel de ticketprijs van 95.000 dollar (ongeveer 75.000 euro) aanzienlijk lager ligt dan bij Virgin Galactic (200.000 dollar), blijft een ruimtereis de komende jaren voor velen nog een droom. De eerste honderd kopers die het zich wel kunnen veroorloven, betalen het bedrag in één keer. De volgende aspirant-astronauten kunnen het bedrag in twee termijnen betalen. Voor dat bedrag krijg je niet alleen een ruimtevlucht, maar ook een driedaagse vijf sterren hotelovernachting in Curaçao, een speciaal pilotenuniform, certificaat en foto- en videobeelden van de vlucht. Volgens Mol zijn dat soort elementen erg belangrijk voor de totaalervaring, waardoor je echt voelt dat je iets speciaals hebt ondernomen.

In totaal heeft SXC nu vijftig tickets verkocht. De meeste tickets worden verkocht aan het buitenland, met name op de West-Europese, Amerikaanse, Braziliaanse, Russische en Indiase markt. Inmiddels hebben een aantal grote Nederlandse namen zich aan het project verbonden. Onder anderen dj Armin van Buuren en model Doutzen Kroes zijn prominenten die als één van de eerste astronauten met SXC de ruimte in gaan. 'Wij hebben Armin en Doutzen gekozen vanwege hun Nederlandse identiteit. Zo willen wij ook graag bekend staan, als een Nederlands product dat bekendheid over de hele wereld genereert', aldus Mol.

Exclusiviteit
Toch blijft SXC een product verkopen dat nog niet helemaal af is. Zo zijn de individuele onderdelen van de Lynx wel getest, maar moet de motor nog in het ruimtevliegtuig geplaatst worden. Daar zit ook weer een flink aantal testen aan verbonden. Bovendien is SXC op het moment nog bezig met het regelen van de verzekeringen. Mocht het project niet doorgaan, dan krijgen de kandidaten een groot deel van het bedrag terug. Het blijft dus wel een gok wanneer je als één van de eerste honderd een kaartje koopt. 'Maar de uitdaging om erbij te horen en de exclusiviteit trekken veel mensen over de streep', zegt Mol.

Het ruimtevliegtuig wordt ontwikkeld door XCOR Aerospace, een gerenommeerd ruimtetechnologiebedrijf dat sinds 1991 voor commerciële instellingen ruimtevliegtuigen en straalmotoren ontwikkelt. De Lynx is alleen verkocht aan SXC, die als enige partij dit type vliegtuig mag gebruiken. Volgens Mol zijn de meeste ruimtevaartpartijen in tegenstelling tot SXC geïnteresseerd in grote ruimtevliegtuigen die veel passagiers in één keer kunnen vervoeren. 'Maar dat type ruimtevliegtuigen maakt pas in 2018 hun eerste testvlucht en dan zijn wij al vier jaar bezig om commerciële ruimtereizen te maken. Tot 2020 zijn Virgin Galactic en SXC de enige twee partijen', aldus Mol.

Met mach 2,9 omhoog
In principe mag iedereen die gezond is met SXC de ruimte in. Volgens Harry van Hulten, testpiloot bij het voorbereidingsprogramma van de NASA en SXC's officiële testpiloot, is het een uitdaging die voornamelijk adrenaline los zal maken. Van Hulten: 'De Lynx begint horizontaal op een vertrekbaan, waarna je met een snelheid van mach 2,9 (3550 kilometer per uur) je stoel in wordt gedrukt en recht omhoog vliegt.' Ter vergelijking: een F16 heeft een maximumsnelheid van mach 2. Ook moet je tijdens het dalen een paar keer de zwaartekracht trotseren, want de Lynx zweeft als het ware terug naar de aarde, waarbij je een aantal keer met het ruimtevliegtuig omhoog en omlaag gaat. Na zestig minuten is de vlucht afgelopen, wat betekent dat je bijna vijftig minuten bezig bent om te landen. Maar in die tijd kan je natuurlijk ook van het uitzicht genieten.

De passagier vliegt altijd samen met een piloot van SXC en zij gaan als enige twee aan boord. Je zit als copiloot samen in de cockpit en omdat deze grotendeels uit glas bestaat, maak je alles direct mee. 'Dat kan eng zijn, maar het geeft een enorme adrenalinekick', aldus Van Hulten. Na drie minuten ben je in de ruimte en daar zweef je ongeveer vier tot zes minuten. Je mag dan zelf de Lynx besturen om zo van het beste uitzicht (van Brazilië tot Florida) te kunnen genieten. Die minuten ben je ook gewichtloos. Dat je vast zit in je stoel, maakt volgens Van Hulten niets uit: 'Je voelt gewichtloosheid door je hele lichaam en dan maakt het niet uit of je vast zit of niet. Dit doen we vanwege de veiligheid, en zelfs André Kuipers heeft een week nodig om zich echt goed te kunnen bewegen als hij gewichtloos is. Het is niet zo dat je binnen zes minuten zomaar even jezelf loskoppelt, een koprol maakt en daarna weer terug zweeft naar je stoel.' Langer dan zes minuten kan de Lynx niet in de ruimte blijven. Dat komt omdat het ruimtevliegtuig nog niet hoog genoeg kan om daadwerkelijk in een baan rond de aarde te komen, waar ook het internationaal ruimtestation ISS zweeft. Na die zes minuten leidt de piloot je weer de dampkring in en zweeft de Lynx met navigatie terug naar één van de landingslocaties.

Om de veiligheid op het hoogste niveau te krijgen, werkt SXC samen met een aantal onafhankelijke vliegartsen van de European Space Agency en de veiligheidsadviseurs van KLM. Deze twee partijen adviseren en houden het project in de gaten. Het is ook mogelijk om een aantal trainingen en tests te ondergaan, waar je G-krachten, simulaties in de Desdemona of gewichtloosheid ervaart. Het toestel zelf wordt aangedreven door vier straalmotoren waarvan er drie kunnen uitvallen zonder dat dit tot problemen leidt. Mocht het echt mis gaan, dan kun je via een schietstoel de Lynx verlaten. Je blijft dan in je ruimtepak met zuurstofreserve in je stoel zitten en landt met een parachute.

Van Hulten zal, zodra de testpiloten van XCOR Aerospace de Lynx hebben goedgekeurd, zelf de testvluchten gaan maken. Hij verwacht begin 2013 voor de eerste keer het ruimtevliegtuig te besturen. 'We gaan de 200 vluchten langzaam opbouwen om steeds een stukje hoger te komen. Als de Lynx voldoende is getest, gaan meerdere medewerkers van SXC zelf ook de ruimte in als testers', aldus Van Hulten.

SXC vs. Virgin Galactic
De concurrentie met Virgin Galactic is volgens SXC zwaar maar tegelijkertijd ook functioneel. Mol: 'Branson heeft met zijn bedrijf enorm veel reclame gemaakt voor commerciële ruimtevaart. Hij heeft een veel groter budget dan wij, maar indirect profiteren wij hier ook van. SXC heeft ook goed contact met Virgin Galactic, omdat je toch met zijn tweeën de markt bezet.' De verwachting is wel dat Virgin Galactic eerder de lucht in gaat, mede omdat zij al bezig zijn met testvluchten en hun eerste vluchten voor 2013 gepland staan.

Mol vindt dat SXC een paar grote voordelen heeft ten opzichte van Virgin Galactic: 'Wij kunnen tegen ongeveer de helft van de prijs vliegen omdat de straalmotoren van de Lynx vaker kunnen worden gebruikt voordat deze vervangen moeten worden. Daarnaast ben je bij SXC copiloot, terwijl je bij Virgin Galactic één van de zes passagiers bent. Ook is het uitzicht vanuit de cockpit een stuk beter dan via de patrijspoortjes in het ruimtevliegtuig van Virgin Galactic. Dat is belangrijk, want ons uitzicht op de Caraïben is een stuk mooier dan het New Mexico waar Virgin Galactic op uitkijkt. Zelfs André Kuipers twittert altijd foto's van de Caraïben!' Een saillant detail: bij de ruimtevluchten van Virgin Galactic mag je wel uit je stoel om in de cabine rond de zweven en te bewegen.

Normaalste zaak van de wereld
Het is zeker dat SXC de komende jaren zijn werkzaamheden kan doorzetten, want door de verkoop van tickets en investeringen hebben ze genoeg omzet gemaakt. Mol: 'Met vijftig vluchten per jaar is SXC al rendabel en de Lynx kan maar liefst vier vluchten per dag maken. Op dit moment lijkt de prijs nog erg hoog, maar dat geven sommige mensen ook aan een boot, auto of horloge uit. De prijzen worden de komende jaren alleen maar hoger en gaan op de lange termijn weer omlaag.' SXC gaat ervan uit dat er in 2020 wereldwijd ongeveer 20.000 mensen zijn die de ruimtevlucht willen maken en kunnen betalen.

Tot die tijd werkt SXC er hard aan om de eerste commerciële ruimtevluchten succesvol te maken, waarna ze ongeveer in 2018 gaan vliegen met de tweede versie van de Lynx, die duurzamer is en hoger kan dan zijn voorganger. 'Hopelijk zijn commerciële ruimtevluchten tegen die tijd dan de normaalste zaak van de wereld en kunnen we gaan kijken naar commerciële ruimtevluchten waardoor je heel snel van het ene naar het andere land vliegt', aldus Mol. En hoewel de tickets alleen realistisch ogen voor een kleine en vermogende club, is het een fijn vooruitzicht dat iedereen astronaut kan zijn. Mol: 'Veel astronauten beweren ook dat als je de aarde vanuit de ruimte hebt gezien, je kijk op het leven en de wereld totaal verandert. Daar zijn we met SXC van overtuigd.'