'Missen hem ontzettend'

1 jaar sinds mysterieuze verdwijning cyberexpert Arjen Kamphuis

© Dennis van Zuijlekom

1 jaar sinds mysterieuze verdwijning cyberexpert Arjen Kamphuis
20 augustus 2019 om 02:20
Laatste update: 29 juni 2022 om 15:39

Hij was een wereldbekende cybersecurityspecialist die vocht tegen de spionagezucht van wereldmachten, en een vriend van Wikileaks-oprichter Julian Assange. Precies een jaar geleden verdween de Nederlander Arjen Kamphuis tijdens een kajak-vakantie in Noorwegen. Hij liet enkel raadsels achter.

Arjen Kamphuis werd omschreven als cyberexpert, hacker en adviseur. Hij was voorvechter van een open internet dat moest bijdragen aan een vrije, democratische maatschappij. Zijn boek Information Security for Journalists (pdf) is één van de meest uitgebreide handleidingen voor journalisten om zichzelf in een online wereld te beschermen.

Hij stelde lastige vragen over hoe we onze online communicatie privé kunnen houden. En over hoe we ervoor kunnen zorgen dat criminelen en overheden niet in onze apparaten komen om ons af te luisteren.

Eén van de good guys

Hij was bekend en in het voetlicht, een rolmodel voor mensen over de gehele wereld. "Hij is altijd bereid om mensen te helpen. Eén van de good guys met een enorm ethisch besef. Arjen is een groot voorbeeld voor de volgende generatie" beschreef goede vriend en privacyactiviste Ancilla van der Leest hem vorig jaar. 

En toen verdween hij plotseling. De 46-jarige Kamphuis werd op 20 augustus voor het laatst gezien toen hij uitcheckte bij zijn hotel in Bodø in het noorden van Noorwegen. Sindsdien is de cyberexpert spoorloos.

Raadsels

Zijn verdwijning is omgeven door raadsels. Op 30 augustus - tien dagen na zijn verdwijning - maakte zijn mobiele telefoon onverwachts twintig minuten lang contact met zendmasten in het zuiden van Noorwegen, nabij de plaats Vikesa. Hierna zijn de simkaarten verwijderd en werd er een Duitse simkaart in zijn toestel geplaatst.

Drie weken na zijn verdwijning werden zijn opvouwbare kajak, zijn identiteitsbewijs en andere spullen gevonden in een fjord vlakbij de berg Kvænflåget ten noorden van Rognan. Er kwamen berichten binnen dat hij gezien zou zijn in Zweden, Denemarken, Duitsland en Noorwegen. Maar Kamphuis bleef spoorloos.

Arjen is voor het laatst gezien in het noorden van Noorwegen, op 20 augustus bij Bodø. Zo'n 50 kilometer verderop zijn op 12 september spullen van hem gevonden. Zijn telefoon maakte op 30 augustus contact met een zendmast in het zuiden.

Nieuwe zoekactie

Vier maanden na zijn vermissing hoopten velen dat Kamphuis nog leefde en dat hij uit eigen wil in de anonimiteit was vertrokken. Hij had dat eerder gedaan. Er werd een nieuwe zoekactie begonnen.

"We houden er rekening mee dat Arjen in een mentale noodtoestand zou kunnen zijn geraakt", vertelde Van der Leest afgelopen december tegen het AD. "Zijn stressvolle leven, in combinatie met hoogintelligentie en wekenlang in je eentje zitten zou daartoe kunnen leiden."

60.000 Find Arjen-stickers

De Duitse simkaart in zijn mobiele telefoon gaf hoop. Vlak voor zijn vakantietrip had Kamphuis nog een betaling gedaan aan Deutsche Bahn. Vrienden vroegen zich af of hij een reis naar Duitsland had voorbereid. 

In December verspreidden zij 60.000 Find Arjen-stickers tijdens een groot hackerscongres in Leipzig in de hoop dat hij nog ergens 'rondhing'. Maar er is niets van Kamphuis gehoord.

Bekijk: Arjens presentatie over online veiligheid

Complottheorieën

Op sociale media werden allerlei complottheorieën gedeeld over zijn vermissing. Was hij ontvoerd door een geheime dienst? Was hij bezig met de onthulling van een groot schandaal? 

In een interview met RTL vorig jaar zei Van der Leest dat ze het 'niet raar' vond dat deze theorieën de ronde deden: "Arjen is een uitgesproken persoon en nooit bang om mensen voor het hoofd te stoten met zijn werk."

'Missen hem ontzettend'

De politie gaat uit van drie scenario's: een ongeluk, een misdrijf en de mogelijkheid dat hij zich opzettelijk schuilhoudt. Een jaar na zijn verdwijning zijn geen van de raadsels opgelost. Kamphuis blijft vermist en vriendin Ancilla van de Leest kan weinig toevoegen.

"In overleg met vrienden en familie willen we eigenlijk alleen kwijt dat we Arjen nog steeds ontzettend missen", zegt ze.