Studenten bezorgd over anti-spieksoftware: 'Geeft extra stress'

De meerderheid van de Nederlandse hogeronderwijsinstellingen maakt gebruik van onlinesurveillance software. Dat meldt de Landelijke Studentenvakbond (LSVb), dat zich zorgen maakt over technische problemen en de gevolgen voor de privacy.

Met de zogeheten proctoringsoftware kan er via de webcam, microfoon of webbrowser van studenten meegekeken worden bij tentamens.

De LSVb maakte een rondgang bij 21 onderwijsinstellingen. De studentenvakbond stelt dat er meerdere incidenten hebben plaatsgevonden als gevolg van het gebruik van de software. Zo werden de tentamens van honderden studenten onterecht als verdacht bestempeld doordat de anti-spieksoftware ze eruit viste. Dat gebeurde op universiteiten in Wageningen, Rotterdam en Amsterdam.

Verder werden er afgelopen september op de Erasmus Universiteit in Rotterdam diploma's ongeldig verklaard toen de onlinesurveillance haperingen vertoonde tijdens de tentamens. Een van de aanbieders van dit soort software, het bedrijf ProctorExam, zegt in een reactie dat bij deze incidenten niet zijn software is gebruikt. Ook ontkent het dat er technische problemen waren bij de Erasmus Universiteit.

Bij de Hanzehogeschool in Groningen wisten journalisten met gemak een onlinetentamen binnen te dringen, waardoor ze met tientallen studenten mee konden kijken. "Dit vond plaats buiten het gebruik van ProctorExam om", stelt ProctorExam.

'Bovenmatig stress ervaren'

"Het wordt hoog tijd dat het gebruik van proctoring eerder uitzondering wordt dan regel. Er zijn talloze andere vormen van tentaminering mogelijk. Studenten worden nu dubbel slachtoffer van deze crisis doordat ze naast deze uitzonderlijke situatie ook nog eens bovenmatig stress ervaren bij het maken van hun tentamens", zegt de voorzitter van LSVb, Lyle Muns.

"Steeds meer studenten geven aan ook extra gespannen en zenuwachtig te zijn over de werking van hun proctoring. Doet hun internet het wel en zijn er geen prikkels van buiten die ervoor kunnen zorgen dat ze verdacht worden van fraude? Vooral die continue verdenking weegt zwaar," aldus Muns. De LSVb vindt het 'niet goed te praten' dat een tentamen later alsnog ongeldig verklaard kan worden door zoiets als een haperende internetverbinding. 

Examens op afstand

ProctorExam vindt dat het door de studentenvakbond 'onbillijk in verband wordt gebracht' met de incidenten. "ProctorExam heeft tijdens COVID-19 meer dan twee miljoen examens op afstand mogelijk gemaakt. Die toetsen hadden anders niet kunnen doorgaan. Zouden er steeds technische mankementen of privacyschendingen hebben plaatsgevonden, dan zou ProctorExam dit niet op internationale schaal hebben kunnen doen", laat het bedrijf weten. ProctorExam zegt zich aan de privacywet (AVG) te houden.  

Het gebruik van een tweede camera naast de webcam, zoals een smartphone of tablet, verhoogt volgens het bedrijf de 'veiligheid en nauwkeurigheid'. "Het is beter om te begrijpen waar de examenafnemers precies naar staren."

Alternatieven

De LSVb vraagt onderwijsinstellingen om het gebruik van proctoring te stoppen en aan de slag te gaan met andere vormen van tentaminering. Volgens Muns bewijzen zes grote onderwijsinstellingen, die geen gebruik maken van de anti-spieksoftware, dat er heel goed alternatieven mogelijk zijn. "Van openboektoetsen en essays tot fysieke tentamens waarbij studenten voorafgaand een sneltest moeten doen", aldus Muns. 

"De eindklanten kunnen zelf besluiten of ze voor een tweede camera gaan of niet. Ze kunnen allemaal verschillende soorten functionaliteiten uitkiezen, of zaken zoals de beoordeling van examens door menselijke proctors van ProctorExam, of door eigen proctors en personeelsleden", laat ProctorExam weten. Het bedrijf zegt in gesprek te willen gaan met de LSVb om 'meer transparantie te bieden'.