Waarom Nintendo niet kapot te krijgen is

Na matige jaren is Nintendo sterker terug dan ooit. Hoe kan dat?

De Nintendo Switch werd aanvankelijk met gemengde gevoelens ontvangen, maar verkoopt sneller dan welke Nintendo-spelcomputer ooit. De nieuwe Zelda-game Breath of the Wild is al 3,84 miljoen keer verkocht (voor Switch en Wii U) en de nieuwe Mario Kart 8 Deluxe voor de Switch brak ook records: in de VS werden er op de eerste dag alleen al 459.000 stuks van verkocht. Het is daarmee de snelst verkopende Mario Kart-game aller tijden. Kortom: het gaat heel goed met Nintendo. Maar het Japanse bedrijf is van ver gekomen. En dat is voor gamers die al wat langer meegaan, een herkenbaar patroon. 

Nintendo is het leukste, gekste en koppigste bedrijf uit de game-industrie. Waar Microsoft en Sony met Xbox en PlayStation elkaar met 4K-resoluties en HDR-graphics de loef proberen af te steken, blijft Nintendo games maken met verfspuitende inktvissen (Splatoon), een dikbuikige loodgieter met Freddie Mercury-snor (Mario) en simpele, kinderlijk vormgegeven monstertjes (Pokémon). En het weet daar keer op keer succes mee te boeken.

Toch slaat het bedrijf, met name hardware-technisch, veelvuldig de plank mis. Na het immense succes van de Wii-spelcomputer - een systeem dat zo laagdrempelig was dat iedereen erop kon spelen - volgde de Wii U en die flopte. Waar de Wii 101,63 miljoen exemplaren wist te verkopen gedurende diens levenscyclus, moest de Wii U het doen met slechts 13,56 miljoen exemplaren. Een onvoorstelbaar en pijnlijk groot verschil. Dat de Switch nu een succes is, voelt daardoor als een verrassing. 

Onderweg gamen zonder concessies

Er zijn logische verklaringen voor het verschil in succes tussen de Wii U en de Switch. "De Wii U verkocht niet goed omdat mensen niet wisten waarom ze hem moesten kopen. Was het een uitbreiding voor de Wii? Was het een eigen apparaat? Was de tablet-controller verplicht? Nintendo wist de boodschap niet goed uit te leggen", zegt Samuel Hubner Casado, gamejournalist voor onder andere Flabber.nl en VICE​. 

Jurjen Tiersma van Power Unlimited snapt wel waarom de Switch juist weer wel aanspreekt: "Nintendo biedt iets aan wat mensen graag willen hebben. Een mooie spelcomputer waarmee je thuis Nintendo-games op je HD-tv kunt spelen, maar die je dezelfde games ook onderweg laat spelen. En zelfs vanuit de doos geschikt is voor lokaal multiplayer met de twee bijgeleverde Joy-Con controllers - iets werkelijk nieuws. Dat is een aanbod dat aanspreekt. In tegenstelling tot de propositie van de Wii U: gamen op twee schermen tegelijk, asynchrone multiplayer, mensen konden er niks mee." Hubner Casado vult aan: “De Switch mag je best revolutionair noemen, want dit is de eerste handheld die niet minderwaardig is aan thuisconsoles; en dit is de eerste keer dat je op een handheld dezelfde, grote, AAA-games kunt ervaren zonder enige concessies.” 

Hit or miss

Toch lijkt Nintendo maar mondjesmaat van zijn fouten te leren. Zo leert de geschiedenis dat na het bedrijf na het succes van de NES en de SNES voor de opvolger, de Nintendo 64, bleef vasthouden aan de ouderwetse cartridges, terwijl de concurrentie voor de CD-ROM koos. Het ontwikkelen voor cartridges was lastiger én duurder en nieuwkomer Sony wist bovendien Westerse spelontwikkelaars aan zich te binden. De PlayStation werd dan ook een enorme hit (102,49 miljoen stuks) en Nintendo was zijn koppositie kwijt. Voor de opvolger, de GameCube, koos Nintendo opnieuw voor een afwijkend formaat: de mini-DVD. Daarbij kende de spelcomputer op de lange termijn een gebrek aan genoeg goede, grote titels. Hardleers? 

"Nintendo leert zeker wel, maar als Japans bedrijf neemt het graag zijn tijd", zegt Hubner Casado. "Als men iets gedaan heeft dat werkt, dan houdt men daar erg lang aan vast. Dit verklaart wellicht ook waarom in Japan cassettebandjes en de faxmachine nog steeds erg in trek zijn. Nintendo is echter op z’n best als het zich als een wild dier in ’t nauw voelt, want dan wordt het gedwongen om te innoveren. Daar was de Wii en is nu de Switch het resultaat van."

Volgens Tiersma is de afwisseling van succes en falen bij Nintendo zelfs een bewuste keuze: "Hit-or-miss is onderdeel van de Nintendo-filosofie. Die luidt, in het kort, dat het bedrijf altijd iets anders dan de concurrentie moet leveren. Vaak door iets oudere technologie op nieuwe manieren te gebruiken. Manieren die glimlachen op gezichten van spelers moeten toveren. Het constant komen met 'iets nieuws' is een riskante filosofie, omdat ‘iets nieuws’ niet altijd hoeft aan te slaan. Maar dat is ingecalculeerd. En het voordeel is: als het wél aanslaat, is er nauwelijks direct concurrentie. Er ontstaat voor dat nieuwe product dan een zogenaamde ‘blue ocean’ - in tegenstelling van de 'red ocean', waarin iedereen met vergelijkbare producten elkaar beconcurreert."    

Retro-succes

Begin 2016 werd het duidelijk dat de Wii U het niet meer ging redden en dat de opvolger achter gesloten deuren al klaargestoomd werd. Toen ook nog de langverwachte The Legend of Zelda: Breath of the Wild voor de Wii U werd uitgesteld naar 2017, moest Nintendo wel met alternatieven komen. En dus verraste de Japanners vriend en vijand. Eerst door eindelijk twee klassieke franchises naar de mobiele telefoons te brengen – Pokémon GO en Super Mario Run.

Het andere witte konijn uit de hoge hoed was de Nintendo Classic Mini: een mini-versie van de aloude NES, met 30 klassieke games voor-geïnstalleerd zoals Donkey Kong, Metroid, The Legend of Zelda en Super Mario Bros. 3. En dat voor nog een slordige zes tientjes. De spelcomputer sloeg in als een bom er ontstond een ware run op het apparaat, dat al heel snel slecht leverbaar was. Alsof Nintendo zelf verrast was door het succes ervan. 

Tiersma: “Mensen die in de jaren tachtig en negentig opgroeiden, hebben hun eerste magische game-momenten vaak op Nintendo-systemen beleefd. Diezelfde mensen zijn nu ouder, rijker en vol van nostalgische herinneringen aan die goeie, oude tijd. Voor hen is het geen probleem om even 60 euro te lappen voor een systeem dat ze 30 van die games laat spelen. Dat Nintendo stopt met het produceren van dit populaire product, is denk ik alleen te verklaren omdat de resources nodig zijn voor het produceren van de Switch en de Nintendo Classic Mini: SNES die ongetwijfeld eind 2017 gaat komen. Maar het heeft wel iets dommigs, net als de slechte levering van gewilde amiibo (losse poppetjes gebaseerd op bekende Nintendo-personages die bestaande games van extra gameplay en bonussen kunnen voorzien – red.).” 

Hubner Casado: “Nintendo bracht de Mini NES uit omdat fans maar bleven zeuren dat het bedrijf te weinig met hun oude IP’s deed; het was altijd slechts een tussenoplossing geweest. Ik denk dat men, nu de Switch succesvol blijkt te zijn, door heeft dat er geld verdiend kan worden door die games los te verkopen in de eShop-equivalent van de Switch”. 

Goedkope handhelds: enorme markt

Een veelgehoorde opvatting over de Nintendo Switch is ook dat deze de handheld line-up van de Nintendo, de 3DS en 2DS, op termijn overbodig zou maken. De Switch is namelijk prima als portable spelcomputer te gebruiken en vormt daarmee ook deels van de aantrekkingskracht. Bovendien zouden de studio's die voor Nintendo werken niet langer hun focus hoeven te verdelen over een thuisconsole én een draagbaar systeem maar alle resources kunnen toeleggen op een allround apparaat.

Maar wat doet Nintendo? Die kondigt doodleuk de New Nintendo 2DS XL aan. Wederom verbazing alom, of toch niet? Tiersma: “De 3DS-familie (waar ook de 2DS-systemen toe behoren) is met een ruime 66 miljoen verkochte exemplaren de meest verkochte console van deze generatie op dit moment - er zijn er zelfs meer van verkocht dan van de PlayStation 4 (die teller staat nu op 60 miljoen, red.). Met die enorme basis zijn er nog makkelijk miljoenenhits mee te scoren. Nintendo zou wel gek zijn om die markt zomaar overboord te kieperen, ook al gaat het nu met de Switch zo lekker. Door de lelijke oude 2DS en de mooie nieuwe 2DSXL voor respectievelijk 100 en 150 euro aan te bieden, behoudt Nintendo de ‘instapmarkt’ voor gamers, met name kids. Die krijgen geen Nintendo Switch van 330 euro op hun verjaardag.” 

New Switch in 2019?

Gamers hebben Nintendo in ieder geval weer omarmd, na de lastige jaren van de Wii U. De Switch kent voor nu een vliegende start, en lijkt een goed eerste jaar tegemoet te gaan. Daarnaast is er ondersteuning voor de bestaande handhelds en blijft Nintendo actief op smartphones. Zo verscheen in februari Fire Emblem Heroes voor Android en iOS en ook die titel doet goede zaken voor Nintendo.

Voor de Switch is het zaak om ook in 2018 en 2019 relevant te blijven door met name spelers van genoeg software blijven voorzien. Of krijgen we tussendoor gewoon weer een upgrade? Tiersma: “Een New Switch gaat er zeker komen, ik verwacht ‘m begin 2019. Die zal dan in elk geval een langere accuduur, beter traceerbare Joy-Con en een stabieler pootje voor de tafelstand moeten hebben.”