Kabinet zegt niet of Pegasus-spyware door Nederland wordt gebruikt
Het demissionaire kabinet wil niet zeggen of de omstreden Pegasus-spionagesoftware wordt gebruikt door Nederlandse instanties zoals politie en justitie.
Dat schrijven demissionaire ministers Ollongren (Binnenlandse Zaken) en Kaag (Buitenlandse Zaken) in reactie op Kamervragen van de SP.
Eind juli bleek dat de Pegasus-spionagesoftware was aangetroffen op telefoons van tientallen journalisten. De SP wilde van het kabinet weten of de spionagesoftware van het Israëlische bedrijf NSO ook in Nederland wordt gebruikt.
Geen ja en geen nee
Er wordt ontwijkend geantwoord door de demissionaire ministers. "In het algemeen geldt dat het Nederlandse instellingen niet is toegestaan binnen te dringen in geautomatiseerde werken", aldus de ministers.
Voor politie- en inlichtingendiensten zijn wel uitzonderingen op die regel, "voor opsporing van strafbare feiten en ter bescherming van de nationale veiligheid". Ook voor de krijgsmacht geldt zo'n uitzondering onder voorwaarden.
"Over de wijze waarop deze organisaties gebruikmaken van hun wettelijk toegekende bijzondere bevoegdheden kan ik in het openbaar geen mededelingen doen", schrijven de ministers. Daarmee blijft het onbekend of er Nederlandse instanties zijn die gebruikmaken van de spionagesoftware van NSO.
Ook geen lijst met doelwitten
Het is tevens niet bekend bij het kabinet of er Nederlandse doelwitten met Pegasus zijn gehackt, zoals politici, advocaten, mensenrechtenverdedigers en journalisten. "Het kabinet beschikt niet over de lijst waarop nummers zouden staan van personen die zijn gehackt met het middel. Overigens is ook de status van deze lijst niet geheel duidelijk. Daarnaast beschikt het kabinet evenmin over een lijst van telefoonnummers van Nederlandse politici, journalisten, advocaten en mensenrechtenverdedigers, die dan zou kunnen worden vergeleken met de nummers op de eerdergenoemde lijst", aldus de ministers.
Het gebruik van de Pegasus-spyware werd eind juli direct scherp veroordeeld door de Verenigde Naties. "Regeringen moeten direct stoppen met het gebruik van deze spyware", zei de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de Verenigde Naties, Michelle Bachelet destijds.
Gewiekste spionagesoftware
Via Pegasus kunnen telefoons van slachtoffers ongemerkt worden bespioneerd. Overheden die de software gebruiken, hebben dan toegang tot vrijwel het hele toestel, de bestanden, locatie en zelfs de microfoon en camera. Besmetting kan tegenwoordig zelfs volledig ongemerkt gebeuren, zonder dat het slachtoffer op een malafide link hoeft te drukken.
Softwaremaker NSO speurt daarvoor naar onbekende kwetsbaarheden. Zo'n kwetsbaarheid in de iMessage-berichtendienst van Apple zou de afgelopen tijd misbruikt zijn door NSO. Apple bracht maandagavond een nood-update voor iOS uit, waarmee dat lek gedicht zou worden.