'Overheden moeten bedrieglijke lootboxes verbieden'
Omstreden virtuele schatkistjes

'Overheden moeten bedrieglijke lootboxes verbieden'

31-05-2022 04:31 Laatste update: 08:11

Het gebruik van 'bedrieglijk ontworpen' lootboxes in games moet verboden worden. Daarvoor pleiten de Consumentenbond en 19 Europese consumentenorganisaties. Ook roepen ze op tot extra bescherming voor minderjarigen rond deze virtuele schatkistjes in spellen.

De organisaties vinden de lootboxes manipulatief en zeggen dat gamemakers niet eerlijk over de winkansen zijn. Gamemakers verleiden volgens de organisaties met 'psychologische trucs' spelers om lootboxes te kopen. Zo spelen ze met aflopende timers in op 'de angst om voordelen mis te lopen' en geven ze gamers het gevoel dat de boxes nodig zijn om in een spel succesvol te zijn.

Bovendien spiegelen de gamemakers de winkansen te rooskleuriger voor en zouden verklaringen over de echte winkansen 'nietszeggend of ronduit misleidend'. Ook verdoezelen de ontwikkelaars de werkelijke kosten van de boxes door denkbeeldige valuta te gebruiken, stellen de organisaties.

Lootboxen zijn pakketjes met digitale voorwerpen die je in een game kan gebruiken, waarbij je doorgaans niet van tevoren weet wat er in zit. Sommige vormen van lootboxen kosten geld en ze leveren gamebedrijven miljarden aan omzet op. Een bekend voorbeeld zijn de pakjes van Ultimate Team in de FIFA-games.

Kwetsbare doelgroep

"In-game-aankopen zijn vaak met een druk op de knop gedaan. Daarmee is het risico van een impulsaankoop groot, terwijl het recht om te retourneren ontbreekt. Gameontwikkelaars vergroten dat risico nog eens met hun agressieve marketing", zegt Sandra Molenaar, directeur Consumentenbond. "Sterker nog, ze spelen heel bewust in op de kwetsbaarheid van hun, vaak jonge, doelgroep. En daarmee gaan ze een grens over."

Transparantie over kosten

Deze vorm van in-game aankopen kwam gamebedrijven de afgelopen jaren op veel kritiek te staan. Ze zouden gokgedrag stimuleren of zelfs gelden als een vorm van gokken onder de wet.  

"Er moet een verbod komen op het bedrieglijke ontwerp van de lootboxes. En een verplichting om transparant te zijn over de werkelijke kosten. Plus extra bescherming voor minderjarigen", vindt Molenaar. "Games voor minderjarigen mogen geen lootboxes aanbieden voor echt geld en ze mogen geen 'pay-to-win-mechanismen' bevatten. En dat moet internationaal, dus op Europees niveau, geregeld worden."

Meer dan de helft van de kinderen komt met lootboxes in aanraking, bleek uit een onderzoek van de Consumentenbond onder 600 ouders met kinderen van 8 tot 18 jaar. Het ging vooral om populaire games als Fortnite, Roblox en FIFA. Ruim een kwart van hen voelde zich verplicht om een lootbox te kopen. Tweederde van de ouders vindt dat lootboxes verboden moeten worden.

Raad van State: geen illegaal kansspel

De Raad van State oordeelde in maart dat de lootboxes in de FIFA-games geen illegaal kansspel zijn maar een onderdeel vormen van een groter spel. FIFA-maker EA kreeg daarom onterecht een dwangsom opgelegd van de Kansspelautoriteit, vond de hoogste bestuursrechter.

Het openen van de pakjes is volgens de Raad van State geen opzichzelfstaand spel, en daarom is het geen kansspel waar een vergunning voor nodig is. De pakjes kaarten zijn een 'onderdeel van een behendigheidsspel en voegen een kanselement toe aan het spel' . 

IKEA stapt in gaming: hoe bevalt het?