Nieuwe site biedt inzicht in ruim 100 algoritmes die overheden gebruiken

Ruim honderd algoritmes die de overheid gebruikt zijn sinds vandaag in een online-register samengebracht. Dat moet het makkelijker maken voor kritische burgers om de algoritmes te controleren.

Staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Digitalisering) heeft vandaag het Algoritmeregister gelanceerd. De nieuwe site moet zorgen voor meer transparantie over de algoritmes die overheden inzetten, omdat dit nu nog vaak tekort schiet, stelt Van Huffelen. "Het Algoritmeregister kan een belangrijke bijdrage leveren aan het beter uitlegbaar maken van de toepassing en uitkomst van algoritmes."

Een algoritme is een stappenplan dat een computersysteem uitvoert. Met algoritmes wordt onder andere bepaald of iemand recht heeft op bepaalde toeslagen. Ze worden gebruikt om processen sneller te laten verlopen.

Discriminatie

Verkeerde inzet van algoritmes kan leiden tot discriminatie. Een voorbeeld daarvan is de toeslagenaffaire, waarbij mensen met een laag inkomen door een algoritme automatisch in het vizier van de Belastingdienst kwamen voor een fraudecontrole. Eerder dit jaar concludeerde de Rekenkamer na een onderzoek dat meerdere algoritmes van overheden niet voldoen aan de basiseisen.

Verplicht vanaf 2024

Ministeries, gemeenten en andere takken van de overheid kunnen hun algoritmes delen op het Algoritmeregister, maar dat is nog niet verplicht. De Tweede Kamer wil wel dat dit gebeurt. Van Huffelen wil hier werk van maken en verwacht dat zo'n verplichting op zijn vroegst in 2024 van kracht wordt.

In de Europese Unie is ook regelgeving in de maak die verplicht om algoritmes met een 'hoog risico' publiek inzichtelijk te maken. Het kabinet wil dat overheden veel vaker deze informatie vrijwillig gaan publiceren. 

Volgens de staatssecretaris gaat het om een eerste versie van het register. Er zijn nog meerdere verbeteringen nodig. Zo zijn details over de werking van het vingerafdrukkenalgoritme nog niet vermeld. "Verdere doorontwikkeling is beslist nodig. Het komend jaar zal in overleg met overheden gewerkt worden aan een eenduidige registratie van algoritmes", aldus Van Huffelen.