'Fotografie heeft een probleem'

Winnaar weigert internationale fotoprijs: foto was met AI gemaakt

fotoprijs foto AI genereren
18 april 2023 om 12:59
Laatste update: 18 april 2023 om 13:54

De winnaar van een internationale fotografieprijs heeft zijn award geweigerd, omdat hij zijn werk met behulp van kunstmatige intelligentie (AI) had gemaakt.

De inzending van de Duitse kunstenaar Boris Eldagsen won in eerste instantie een Sony World Photography Award. Het angstaanjagende zwart-witportret van twee vrouwen was echter geen foto, maar is door Eldagsen gegenereerd met AI-software. 

Volgens de Duitser, die zelf 30 jaar fotograaf is geweest, was zijn inzending bedoeld om te testen hoe fotografiewedstrijden omgaan met AI en om een discussie op gang te brengen over de toekomst van de fotografie. 

In een verklaring geeft Eldagsen toe dat hij met de AI-inzending een 'brutale aap' is geweest. "AI-afbeeldingen en fotografie zouden niet met elkaar moeten concurreren bij zo'n fotografieprijs. Het zijn verschillende zaken. AI is geen fotografie. Daarom accepteer ik de prijs niet."

Steeds lastiger te herkennen

Eldagsen zou de prijs hebben gekregen in de creatieve categorie van de open competitie. Volgens de organisatie van de fotoprijs, Creo, had de Duitse kunstenaar eerst gezegd dat de foto een 'co-creatie' samen met AI was. In de categorie zijn 'experimentele benaderingen' voor het maken van afbeeldingen tot op zekere hoogte toegestaan. De organisatie wilde eerst de discussie met Eldagsen aangaan, maar heeft inmiddels besloten hem de prijs niet toe te kennen.

Volgens fotograaf en blogger Feroz Khan toont de rel over de fotoprijs aan 'dat de fotografiewereld een probleem heeft'. "De meeste mensen hebben nu al moeite om door AI gemaakte afbeeldingen van echte foto's te onderscheiden. Dat zal de komende maanden steeds moeilijker worden", zegt Khan tegen de BBC. Eldagsen heeft volgens hem "laten zien dat zelfs ervaren fotografen en kunstkenners voor de gek gehouden kunnen worden".

Rechtszaken over auteursrecht en AI

Met populaire online-tools als Midjourney, Stable Diffusion en DALL-E kunnen gebruikers middels geschreven commando's digitale kunstwerken creëren met AI. De systemen van deze plaatjesgeneratoren zijn getraind met miljarden foto's en online-afbeeldingen van kunstwerken.

De opmars van AI baart niet alleen fotografen zorgen, maar heeft in de hele creatieve sector geleid tot de vrees voor werkgelegenheid. Tegen de makers van AI-systemen lopen inmiddels meerdere rechtszaken. Zo hebben enkele Amerikaanse kunstenaars begin dit jaar de bedrijven achter Midjourney en Stable Diffusion aangeklaagd. Ze stellen dat het gebruik van kunstwerken voor het trainen van AI-modellen een schending van het auteursrecht is.

Ook de bekende beeldbank Getty heeft de makers van Stable Diffusion aangeklaagd wegens auteursrechtschending. Bij het trainen van het AI-model zijn miljoenen afbeeldingen van Getty zonder toestemming gebruikt. Stable Diffusion bleek regelmatig afbeeldingen te genereren waar het bekende watermerk van Getty in te herkennen is. 

Zo snel gaat het met AI: