Eerst naar de maan, nu naar de zon: India heeft een zonmissie gelanceerd

Vorige week slaagde het Indiase ruimteagentschap ISRO er al in om een onbemand ruimtevaartuig op de maan te zetten - als vierde land ooit. Zaterdagochtend volgde nog een primeur voor de opkomende ruimte-supermacht: de start van een missie naar de zon.

Zaterdagochtend werd de Indiase ruimtesonde Aditya-L1 gelanceerd vanuit Satish Dhawan, in het zuiden van India. Het is de eerste missie van India om de zon te bestuderen. Vandaar ook de naam: de twaalf Adityas zijn in het hindoeïsme de nakomelingen van Aditi, de godin van de oneindigheid. De enkelvoudige naam Aditya wordt gebruikt voor één specifieke nakomeling, namelijk de zonnegod Surya.

De ruimtesonde zal door ISRO naar het eerste lagrangepunt gebracht worden, een punt tussen de aarde en de zon waar objecten vanzelf dezelfde relatieve positie behouden tegenover de twee hemellichaam. Het eerste lagrangepunt bevindt zich op zo’n 1,5 miljoen kilometer van de aarde. "Een satelliet die in een baan rond het L1-punt wordt geplaatst, heeft het grote voordeel dat die de zon continu kan zien zonder verduisteringen of zonsverduisteringen", aldus ISRO.

Vanuit die positie zal de Aditya-L1 de zon monitoren met de wetenschappelijke instrumenten aan boord. Vier daarvan zullen rechtstreeks op onze ster gericht worden, terwijl de andere gebruikt zullen worden om de omgeving van het eerste lagrangepunt te bestuderen. 

Mysteries van de zon

Tijdens de missie hopen wetenschappers meer te weten komen over zonnevlammen en plasmawolken. Zonnevlammen zijn krachtige explosies op het zonoppervlak die ontstaan wanneer energie die vastzit in de magnetische velden ineens vrijkomt. Plasmawolken of coronale massa-ejecties (CME's) zijn grote uitbarstingen van plasma en magnetisme die de ruimte worden ingeslingerd. 

De materie die door de zon wordt uitgestoten, vormt uiteindelijk de zonnewind, die wanneer die de aarde bereikt verantwoordelijk is voor het noorder- en zuiderlicht. De zonnewind kan, wanneer er een intense CME heeft plaatsgevonden, schadelijk zijn voor astronauten, satellieten en zelfs elektrische apparaten op aarde.

Ten slotte zal met de Aditya-L1 ook onderzocht worden waarom de corona van de zon, ofwel de buitenste atmosfeer, veel heter is dan de oppervlakte. De corona kan temperaturen tot maar liefst een miljoen graden Celsius bereiken. Daarentegen wordt het op de oppervlakte van onze ster slechts zo’n 5.500 graden Celsius.

Chandrayaan-3

De lancering van de Aditya-L1 is ruim een week na het slagen van Chandrayaan-3. Die missie was een primeur voor India, dat voor het eerst een sonde op de maan plaatste. Vooral opvallend is dat het de eerste missie in de geschiedenis van de ruimtevaart was die rond de zuidpool van het hemellichaam landde. Na de landinglukte het ISRO om met de maanrover aan boord van het landingstuig het oppervlak te bereiken. 

De zuidpool is een interessante regio voor wetenschappers en wellicht zelfs de beste plaats voor een bemande maanbasis. Er bevindt zich een grote hoeveelheid waterijs. Dat kan gebruikt worden om raketbrandstof te maken en om zuurstof te synthetiseren door middel van elektrolyse. Uiteraard kan het ook een bron van drinkwater zijn voor astronauten. 

Ook de VS, China en Rusland hebben interesse in de zuidpool. Een poging van het Russische ruimteagentschap Roscosmos om de regio te bereiken mislukte enkele dagen voor ISRO daar wel in slaagde. 

De lancering van de Aditya-L1 was te volgen via een livestream: