Veel camera's filmen de weg en dat mag niet: komen er maatregelen?

Steeds meer Nederlanders hebben beveiligingscamera's of een slimme deurbel. Handig, maar officieel mag je de openbare weg daar niet constant mee filmen. Dat gebeurt wel en de minister van Justitie en Veiligheid erkent nu dat dit 'zorgelijk' is.

Luister ook onze podcast over slimme camera's en privacy

Met beveiligingscamera's en dus ook met slimme deurbellen mag je alleen je eigen terrein filmen. Dat is zo geregeld in de Europese privacywet AVG. Je mag op de openbare weg wel filmen, maar niet continu. Camera's moeten dus zo afgesteld worden dat ze de openbare weg niet of zo min mogelijk filmen.

In de praktijk gebeurt dat veel te weinig, constateert nu ook demissionair minister van Justitie en Veiligheid Dilan Yeşilgöz-Zegerius. "Het grote aantal verkeerd afgestelde camera’s baart mij wel zorgen. Ik waardeer het dat privacywaakhonden zoals de Autoriteit Persoonsgegevens en Bits of Freedom hier aandacht voor vragen", schrijft de minister in een Kamerbrief.

De minister noemt die organisaties omdat die eerder dit jaar aan de bel trokken over dat grote aantal camera's. Deze zomer hadden Nederlandse particulieren 321.000 beveiligingscamera's geregistreerd bij de politie, en daar komen er elke maand zo'n duizend bij. "We naderen het punt waarop je als burger nergens meer ongezien bent", zeiden de organisaties.

Politie kan ingrijpen, maar heeft ook baat

De minister reageert op vragen van Tweede Kamerleden die hun zorgen uiten over dat grote aantal beveiligingscamera's. Want iedereen mag de camera's ophangen, en de politie kan pas ingrijpen als het daarvoor toestemming krijgt van de burgemeester, vaak na klachten die burgers doen bij de Autoriteit Persoonsgegevens. Die waakhond komt al mensen tekort, en adviseert burgers vooral zelf om hun buren aan te spreken op ongeoorloofd filmen.

Bovendien heeft de politie ook baat bij camera's, juist als die op de openbare weg staan gericht, zo klaagt Bits of Freedom. Door de registratie van particuliere camera's kan de politie ook zulke beelden opvragen, of zelfs live toegang in noodsituaties. Dat gebeurt gemiddeld 5000 keer per jaar, en kan van pas komen bij het oplossen van misdrijven.

Geen maatregelen van minister

In de Kamerbrief zegt de minister niks over eventuele maatregelen om verkeerd afgestelde camera's tegen te gaan. Er is dan ook sprake van een redelijk grijs gebied, dat handhaving moeilijk maakt. Wordt de openbare weg immers wel gefilmd, omdat dat onvermijdelijk is voor het filmen van het eigen bezit, dan is dat geoorloofd.

De camerabeelden mogen dan echter niet of niet lang worden bewaard, gezichten moeten geblurd worden en de eigenaar moet zijn buren op de hoogte brengen. In de praktijk is daar nauwelijks toezicht op, en dus vragen de Kamerleden zich af of er inderdaad al sprake is van een 'landelijk dekkend cameranetwerk'.

"Een landelijk dekkend cameranetwerk suggereert dat de gehele openbare ruimte in beeld wordt gebracht en dat je nergens in Nederland over straat kan zonder te worden gefilmd", aldus de minister. "Dit is nu niet het geval en ik ben van mening dat het een onwenselijk toekomstbeeld is. Ik acht het derhalve van belang dat camera-eigenaren er blijvend op worden gewezen dat zij hun camera moeten afstellen volgens de regels van de Algemene verordening gegevensbescherming, dan zal zo’n situatie ook niet ontstaan."

Zie ook: Nieuwe Philips Hue-camera's zijn niet waar we op hadden gehoopt