SpaceX lanceert Starship voor de tweede keer - waarom lukte het deze keer wél?

De wereld van de ruimtevaart is de laatste jaren grondig op zijn kop gezet door SpaceX. Sinds eind 2015 voor het eerst een rakettrap van de deels herbruikbare Falcon 9 verticaal landde, heeft het bedrijf al honderden landingen uitgevoerd. SpaceX denkt echter al een stapje verder met Starship, dat niet alleen de krachtigste maar ook de eerste volledig herbruikbare moet worden.

LEES OOK: Lancering Starship is succes - ondanks dat de SpaceX-raket ontplofte in de ruimte

Op 20 april probeerde SpaceX voor het eerst een Starship naar de ruimte te lanceren. De raket moest zo’n 170 seconden na het opstijgen worden losgekoppeld van zijn eerste trap, de Super Heavy Booster, waarna Starship op eigen houtje bijna een heel rondje oostwaarts rond de aarde zou vliegen. De Super Heavy zou kort na de loskoppeling in de Golf van Mexico neerkomen, terwijl Starship zelf tot aan Hawaï zou geraken. Geen van beide prototypes zou tijdens de eerste testvlucht verticaal landen. Dat zal pas tijdens een later stadium gebeuren. 

Uiteindelijk verliep die testvlucht niet zoals gepland, hoewel Elon Musk nooit beweerde dat die per se succesvol zou zijn. De Super Heavy bracht het tuig uiteindelijk maar tot op een hoogte van zo’n 38 kilometer, maar tijdens het loskoppelen ging het mis en moest SpaceX het prototype opblazen. Toch werd de vlucht door SpaceX al deels als een succes gezien, omdat de raket, de sterkste ooit gebouwd, überhaupt van de grond kwam en zelfs max Q overleefde, het moment waarop de dynamische druk op de raket het hoogst is.

Lanceerplatform opgeblazen

Toch had de gefaalde testvlucht grote gevolgen. De betonnen basis van lanceerplatform werd aan gort geschoten door de 33 motoren van de gigantische Super Heavy. Daarbij werden stukken beton tot kilometers ver gekatapulteerd, wat tot veel onbehagen leidde bij milieugroeperingen. De lancering zorgde ook voor de nodige geluidsoverlast, die door één inwoner van het nabijgelegen Port Isabel als “werkelijk angstaanjagend” werd genoemd. 

De Federal Aviation Administration (FAA), de Amerikaanse luchtvaartwaakhond, besloot na het fiasco om alle toekomstige testvluchten van Starship te pauzeren. Na een uitgebreid onderzoek beval het SpaceX om 63 maatregelen te nemen voordat het een licentie zou uitvaardigen voor een tweede vlucht. Ook de Fish and Wildlife Service, het agentschap bevoegd voor vis en fauna, moest zijn zegen geven. Nadat SpaceX de gevraagde veranderingen doorvoerde, kreeg het op 15 november groen licht om een nieuwe poging te ondernemen. 

Hot staging 

Het lanceerplatform ontplofte deels doordat SpaceX het naliet om een vlammengeul te graven. Dat is een structuur die de uitlaatpluim van een raket weg leidt tijdens een lancering. “Streef ernaar om geen vlamomleider in Boca (de locatie van het lanceerplatform, red.) te hebben, maar dit zou een vergissing kunnen blijken te zijn”, waren de profetische woorden van Elon Musk in 2020. 

Net na de testvlucht verduidelijkte de excentrieke SpaceX-topman dat het bedrijf enkele maanden eerder begonnen was met de bouw van een alternatief, een “gigantische watergekoelde stalen plaat onder de lanceerinrichting.” Die raakte echter niet op tijd af, maar SpaceX besloot toch om er een gokje op te wagen. Het beton onder de lanceertoren, redeneerde het bedrijf, zou één lancering wel overleven zonder koeling. De stalen plaat werd kort na de eerste poging om Starship de ruimte in te krijgen geïnstalleerd (nadat het platform opnieuw werd opgebouwd). Tijdens de tweede testvlucht vandaag werd die met succes gebruikt. Op beelden van zowel SpaceX als aanwezige space-influencers is duidelijk te zien dat het systeem zijn werk deed.

Nog een cruciale verandering werd uitgevoerd bij het mechanisme dat de twee rakettrappen van elkaar moet scheiden. SpaceX heeft deze keer gekozen voor een zogenaamde hot staging. Dat betekent simpelweg dat de motoren van Starship al ontbrandden voordat die werd losgekoppeld van de Super Heavy. Tijdens de tweede testvlucht bleek het systeem te werken en lukte het wel om de trappen los te koppelen. Kort daarna ontplofte de Super Heavy, maar Starship bleef nog een tiental minuten lang vliegen.

Tijdens de eerste vlucht zou de ontsteking pas plaatsvinden na de scheiding, maar daardoor zou de raket door de luchtweerstand en zwaartekracht wat snelheid verliezen. Daardoor zou ook de brandstof in Starship naar boven beginnen te zweven, wat het moeilijker zou maken om het richting de motoren te stuwen. 

De tweede testvlucht

Zaterdag om 14.03 uur Nederlandse tijd ondernam SpaceX een poging om de geüpdatete raket naar de ruimte te brengen. Het bedrijf kreeg daarvoor slechts een lanceervenster van 20 minuten. Ook zondag en maandag zouden er nog mogelijkheden zijn om te lanceren, maar uiteindelijk lukte het vandaag meteen om de raket de lucht in te krijgen. Meer daarover lees je hier. 

De kans dat de lancering zou lukken, was volgens Elon Musk groter dan bij de eerste poging. Tijdens een Twitter Spaces-sessie in juni schatte hij de slaagkans van de tweede vlucht op 60 procent. Ter vergelijking: Musk dacht voor de eerste ronde dat dit zo’n 50 procent zou zijn.

In een interview met Business Insider vertelde Abhi Tripathi, voormalig missiedirecteur van de Dragon, de ruimtecapsules van SpaceX die astronauten naar het ISS vervoeren, dat al van een succes kan worden gesproken als de schade aan de lanceerinfrastructuur 'minimaal' is en als minstens 32 van de 33 motoren blijven branden.

Tijdens de tweede testvlucht lijkt het erop dat ze allemaal werkten. Musk zelf wou vooral dat de raket de ruimte bereikte. Ook dat is gelukt. Rond 14.14 uur ontplofte Starship in de ruimte, voordat hij zijn doel bij Hawaï haalde.

Mis geen belangrijk tech-nieuws: volg ons WhatsApp-kanaal.