© Mutani/Shayli Harrison
Opmars virtuele mode: wat draag jij straks in de metaverse?
Dit weekend vond een mode-event plaats met alleen virtuele kleding: de Metaverse Fashion Week van Decentraland. Grote merken als Dolce & Gabbana en Hugo Boss deden mee. Wordt virtuele mode nu mainstream? "Je moet niet gewoon een hoodie naar VR proberen te brengen."
De techwereld stort zich de komende jaren op de metaverse: virtuele werelden waarin mensen kunnen samenkomen. Sinds Facebook zijn bedrijfsnaam veranderde naar Meta mengen zich steeds meer techbedrijven in de race. De echte doorbraak voor het grote publiek laat nog wel even op zich wachten, maar duidelijk is dat hoe jouw avatar er straks uitziet erg belangrijk wordt voor je virtuele identiteit. Daarom ziet ook de mode-industrie grote kansen.
Experts zoals Daniella Loftus, een Britse consultant en influencer in de wereld van virtuele mode, denken dat de metaverse gaat veranderen hoe mensen met mode omgaan. “Ik ben ervan overtuigd dat we binnen tien jaar allemaal één tot vijf avatars hebben, die we aankleden met virtuele mode”, zegt ze.
Bedrijven als Meta werken aan werelden waarin mensen niet als zichzelf, maar als een avatar in zullen verschijnen. Volgens Zuckerberg zullen mensen daarbij virtuele kleding kunnen aanmaken, die ze 'kunnen meenemen tussen verschillende werelden'. Ook bestaande metaverse-platforms, zoals Roblox en Decentraland, laten gebruikers hun eigen uiterlijk kiezen.
'Vrijer denken'
In de metaverse zal kleding niet beperkt blijven door traditionele denkwijzen. Sander Veenhof, een Nederlandse ontwerper die al tien jaar bezig is met augmented reality en virtuele mode, zegt dat modeontwerpers in de metaverse veel vrijer kunnen denken. Bestaande regels en zelfs de wetten van de fysica gelden in de virtuele wereld immers niet.
"Ik ben bijvoorbeeld een reeks aan het ontwerpen van mode voor meerdere mensen. Dat zijn stukken die gedragen kunnen worden door twee, drie of zelfs vier personen tegelijkertijd." Veenhof heeft ook een ontwerp met een opklapbare mouw gemaakt. "Die kan dan wegklappen als die niet nodig is en terug verschijnen als die wel nodig is."
Ook Loftus gelooft in de mogelijkheid om op die manier virtuele kleding te maken. Veel van haar ontwerpen bevatten om die reden bewegende en zwevende elementen. “Ik vind het leuk om dingen te verkennen die in het echte leven niet kunnen bestaan. Je wilt dat soort innovatie juist.”
Bekijk een concept van Veenhof:
Grote merken
"Wat veel grote merken nu doen, is dat ze mode uit de echte wereld proberen na te maken”, zegt Veenhof. Shayli Harrison, een Australische ontwerper van virtuele mode die in België woont, deelt die kritiek. "Het is een beetje vervelend, want die grote merken vallen binnen om een soort snelle promotie te doen en dat overschaduwt ons soms. Zij laten daarbij vaak dingen zien zoals ze in het echte leven zijn, terwijl mensen die meer authentiek zijn echt grenzen proberen te verleggen van wat er gemaakt kan worden. Je moet niet gewoon een hoodie naar VR proberen brengen."
Meerdere bekende merken hebben zich al in de wereld van virtuele mode gewaagd. Zo kondigde Gucci begin dit jaar aan dat het een NFT-collectie zou uitbrengen. Het bedrijf zou zelfs een dedicated Web3-team hebben. Balenciaga zou een volledige afdeling voor virtuele mode hebben gecreëerd. Ook Burberry en Louis Vuitton zijn aan het bekijken hoe ze de virtuele wereld kunnen betreden.
Voordelen
Virtuele mode zal volgens Loftus grote gevolgen hebben. "De eerste factor is dat digitale mode en gerelateerde technologie erg duurzaam is. De mode-industrie is verantwoordelijk voor zo’n 10 procent van de CO2-uitstoot in de wereld, meer dan de scheepvaart en luchtvaart samen. Door gebruik te maken van digitale ontwerpprocessen kun je dat voor een groot stuk oplossen." Loftus zegt dat dat ervoor kan zorgen dat een zogenaamd ‘made-to-order’-model kan worden ingevoerd, waarbij een stuk pas wordt geproduceerd nadat het besteld is.
"De tweede factor is dat de toegankelijkheid tot de modewereld wordt vergroot. Grote merken hebben momenteel veel macht, dus het is erg moeilijk voor nieuwkomers om door te breken", zegt Loftus. Door het gebruik van virtuele tools om kleding te ontwikkelen zal het ontwerpen van kleding, zowel echte als virtuele, daardoor veel laagdrempeliger worden.
Ook Veenhof deelt die mening. "Er zal een markt ontstaan waarin mensen tools kunnen kopen waarmee ze zelf kleding kunnen ontwerpen. Vroeger had je stof nodig en moest je weten hoe je dat allemaal in elkaar moest krijgen. Nu moet je die digitale techniek beheersen, maar als dat makkelijker wordt gemaakt met digitale do-it-yourself-tools zal het echt toegankelijk worden voor iedereen."
Harrison wijst ook op de slechte werkomstandigheden in de traditionele mode-industrie. "Toen ik in de mode-industrie werkte, werden we echt uitgebuit. Niemand slaapt, niemand eet behoorlijk en niemand krijgt veel betaald. Als mensen horen over misbruik in de mode-industrie, denken ze vooral aan werknemers in fabrieken, maar het begint bij de mensen in de ontwerpkamer."
Om die reden besloot ze om een eigen bedrijf op te richten: Mutani, een alternatieve spelling voor mutiny, ofwel muiterij. Mutani is een netwerk dat digitale activa samenstelt en bouwt voor ontwerpers die passen in de fantasierijke setting van virtuele werelden. Het moet ervoor zorgen dat ontwerpers terug naar hun creatieve roots kunnen gaan. "Het is een manier om de cyclus te doorbreken en mensen een alternatief aan te bieden. Bij Mutani kunnen designers weer creatief zijn en zijn er geen limieten door bijvoorbeeld dure materialen."
Geld verdienen met NFT's
Ontwerpers zullen bovendien door middel van NFT-technologie nieuwe dingen kunnen verwezenlijken. Dat zijn op blockchain-technologie gebaseerde digitale eigendomsbewijzen die tot nu toe voornamelijk werden gebruikt in de wereld van digitale kunst om aan te tonen dat iemand een stuk bezit.
"Door NFT’s te gebruiken komen er allerlei mogelijkheden bij. Denk bijvoorbeeld aan digitale vintage, waarbij je op de blockchain kan registreren wie een stuk in het verleden bezat. Een stuk kan dan bijvoorbeeld meer waard zijn als een beroemde persoon het ooit droeg. Je kan daar ook smart contracts in verwerken, waardoor een jurk bijvoorbeeld ‘in brand’ zou vliegen als de aandelenmarkt in het rood gaat", zegt Loftus
Maar de belangrijkste toepassing van de technologie is de mogelijkheid om geld te verdienen. "In de fysieke modewereld zijn het niet de ontwerpers die het geld krijgen. Door blockchain-technologie te gebruiken, kunnen we daar verandering in brengen en het speelveld gelijker trekken." Zo is er bijvoorbeeld ‘fractional garment ownership’, een verdienmodel waarbij mensen die hebben samengewerkt in de winsten delen. "Stel dat ik het patroon van een jas heb ontwikkeld en jij de kleur. Dan kan je op de blockchain automatisch een percentage dat gebaseerd is op de bijdrage laten uitkeren aan ontwerpers."
Techniek nog in kinderschoenen
Ondanks het optimisme van digitale ontwerpers is er nog een lange weg te gaan voordat virtuele mode mainstream kan worden. De voornaamste reden is dat de technologie nog niet volwassen genoeg is. Bedrijven als Meta en Apple hopen daar verandering in te brengen door tientallen miljarden in de ontwikkeling van de metaverse te pompen.
Veenhof zegt dat de technologie nog altijd in de kinderschoenen staat. "Alles wat je nodig hebt, is nog helemaal niet compleet. Op een telefoon kun je best al dingen visualiseren, maar voor Augmented Reality (AR)-brillen gaat dat nog niet zo goed. Er zijn ook uitdagingen zoals wat er gebeurt als je bijvoorbeeld in een spiegel kijkt."
Volgens Loftus is er op dat vlak nog wat werk aan de winkel, hoewel zij optimistisch is dat bestaande problemen binnenkort zullen worden opgelost. "Toen ik hier anderhalf jaar geleden mee begon, was AR nog erg rommelig. Je had iets aan en dan verdween je arm. Intussen is de technologie al sterk verbeterd, maar er is nog altijd een weg te gaan."
Toch zegt Veenhof dat de vooruitgang sneller kan gaan dan mensen denken. "Als providers op grote schaal de AR-brillen gaan aanbieden, krijg je snel het gevoel een buitenstaander te zijn als jij niet meedoet. Dat zal een soort aanzuigend effect creëren."
Volgens sommige critici kan het wijdverspreide gebruik van de technologie wel eens leiden tot Black Mirror-achtige toestanden. Zo zou onder andere het Amerikaanse leger samenwerken met het omstreden bedrijf Clearview AI om AR-brillen te ontwikkelen. Volgens Veenhof is het om die reden cruciaal dat er nu al wordt nagedacht over hoe ervoor kan worden gezorgd dat de technologie niet gedomineerd zal worden door een paar grote spelers, zoals met sociale media is gebeurd.
Virtuele modeshows
Die regels kunnen het beste zo snel mogelijk worden uitgedacht. De populariteit van virtuele mode neemt snel toe. Daardoor zijn ook steeds meer grote merken begonnen met de ontwikkeling van kleding in de metaverse. Grote merken als Dolce and Gabbana en Hugo Boss namen deze week deel aan de Decentraland Fashion Week, een virtuele modeweek in de metaverse.
Ook Loftus en Harrison zeggen dat ze de Decentraland Fashion Week zullen bezoeken. “Ik heb veel vrienden die deelnemen,” legt Harrison uit. De ontwerper wou zelf haar kleding tentoonstellen, maar uiteindelijk koos zij voor een andere virtuele modeweek die vorige week plaatsvond, de Crypto Fashion Week.
Showcase van de Crypto Fashion Week:
"We hadden niet genoeg tijd om voor beide evenementen een tentoonstelling te maken. Uiteindelijk kozen we dan maar voor Crypto Fashion Week omdat zij de echte pioniers zijn op dit vlak. Vorig jaar hielden zij bijvoorbeeld een zogenaamde ‘Meta Gala’, dat tegelijkertijd plaatsvond als de Met Gala."
Bezoekers van de Metaverse Fashion Week van Decentraland bekeken de afgelopen dagen modeshows, bezochten afterparty's, en kochten kleding, zowel virtuele als echte. Harrison zegt alvast dat ze in de toekomst wil samenwerken met de organisatie van Decentraland. "Het is echt een heel goed voorbeeld van een decentrale organisatie die alles juist doet."
Betere en goedkopere headsets
Virtuele kleding kan een grote impact hebben op de samenleving, denken de experts. Volgens Veenhof zal kleding in AR en VR zelfs belangrijker worden dan kleding in het ‘echte’ leven. 'Fysiek zal je in de toekomst kleding dragen als een basis. Het moet gewoon fijn zitten en warm zijn. Hoe het eruit ziet, dat zal virtueel gebeuren.'
Nu de ontwikkeling van de technologie in een stroomversnelling is geraakt, verwacht Loftus dat het nog maar een jaar of twee duurt voordat AR-brillen goed genoeg zijn om virtuele mode op een correcte manier weer te geven. "Daar zijn drie redenen voor. In de eerste plaats heeft Covid de digitale transformatie versneld. Opeens moest de mode-industrie, die heel traditioneel werkte met mensen in dezelfde ruimte, zich aanpassen aan een online omgeving. Ook de e-commerce heeft toen een boost gekregen."
De tweede reden is de toenemende populariteit van NFT’s, zegt Loftus. "Makers verdienden opeens geld met digitale activa. Dat veranderde iets in de mentaliteit van online zakendoen." Ten slotte was er de beslissing van Mark Zuckerberg om Facebook om te dopen tot Meta en de aankondiging dat hij een metaverse wil bouwen.
Niet iedereen is echter overtuigd dat het allemaal zo snel zal gaan. De ontwikkeling van AR- en VR-headsets kan nog veel tijd kosten. Zo zou Apple nog problemen hebben bij de ontwikkeling van zijn 'Apple Vision'-bril, zou Microsoft niet weten welke richting het uit wil en zag Meta personeelsleden weggaan door de nieuwe focus op AR en VR. Bovendien zouden de brillen enorm duur worden.
Harrison verwacht dat het nog zo’n twee tot vier jaar zal duren voordat de technologie goed genoeg is voor de massa. "Het probleem met digitale mode is dat we ons altijd die super sprankelende HD-versie voorstellen, maar als de meeste mensen hun telefoon gebruiken voor gaming krijg je nog niet die prachtige versie die overeenkomt met onze verbeelding. Dat is waar ik wil dat het uiteindelijk naartoe gaat, maar er zijn grote technische hindernissen voordat we daar kunnen komen.”
Andrei Stiru